Şerê navxweyî yê li Sûriyeyê ku di sala 2011’an de dest pê kir, 13 sal in bênavber didome. Her çend li hin herêman dem bi dem rageşî kêm bûbe jî, pevçûn qet nesekinîn. Di 26'ê Mijdarê de geşedanên nû rû dan. Heyet Tehrîr El Şam (HTŞ) êrişî bajarê Helebê yê ku yek ji bajarên girîng ên Sûriyeyê ye, kir. Bi vekişîna artêşê re Heleb ket bin kontrola HTŞ’ê. Di cih de bi heman awayî Hema ket bin kontrola HTŞ'ê.

 

JI DAIŞ Û EL-NUSRAYÊ BER BI HTŞ'Ê VE

 

HTŞ, di sala 2011'an de wekî baskekî DAIŞ'ê di bin navê "Eniya Nusra"yê de ji aliyê Mihemed el-Cûlanî ve hat damezrandin, el-Cûlanî heta niha serokê rêxistinê ye. "Eniya Nusra" di sala 2013'an de ji DAIŞ'ê veqetiya.

 

"Eniya Nusra" di Adara 2015'an de operasyoneke hevbeş bi navê "Artêşa Fetih" bi grûpên din ên paramîlîter re ava kir û piştre kontrola Idlibê bi dest xist.

 

"Eniya Nusra" navê xwe guhert da ku "îmaja neyînî" ya El Qaîde ya berê berovajî bike. El-Cûlanî di sala 2016'an de ji El Qaîdeyê veqetiya û di 29'ê Tîrmeha heman salê de navê rêxistinê guhert û kir "Eniya Fetih Şam".

 

HTŞ, di bin navê xwe de, di 28'ê Çileya 2017'an de, bi yekbûna komên çekdar ên cuda ve hat damezrandin. Eniya Fetih Şam, Nûreddîn Zengî, Lîwa El-Heq, Ceyş El-Sûnne û Eniya Ensar Eldîn di avakirina HTŞ'ê de cih girtin. HTŞ, bi armanca avakirina hikûmeteke li ser bingeha şerîetê li bakurê Sûriyê û rûxandina rejîma Esed hatiye damezrandin.

 

LI GOR GELEK DEWLETAN 'RÊXISTINA TERORÊ' YE

 

HTŞ, ji damezrandina xwe heta niha di gelek êrişan de li dijî rejîma Esed û komên ku Rûsya û Îran piştgiriya wan dike li herêmê cih girtiye. Li Idlibê pergaleke dadwerî ya li ser bingeha şerîetê ava kir. Wê bi tîmên pispor re bi rêya medyaya dîjîtal re xebitî da ku îdeolojiya xwe belav bike. Wê bac li Idlib û derdora wê kom dike û deriyên sînor jî kontrol dike. Armanca wê ew e ku Artêşa Azad a Sûriyê (AAS) û komên din ên li Idlibê qels bike. Ev pêkanînên wan ji aliyê şêniyên herêmê ve rastî gelek bertekan hatin. Her wiha kiryarên wan bûn sedema bêîstiqrarî li herêmê.

 

Tê zanîn ku HTŞ di qada navneteweyî de ji aliyê hin dewlet û rêxistinên navneteweyî be destekê distîne. Tirkiye, li herêmên di bin kontrola HTŞ'yê de ne rasterast be jî, lê ji bo ku pevçûnên li Idlibê bicemidîne û pêşî li pêla koçberiyê bigire, gelek hevkarî kirin. DYA û Tirkiye jî di nav de gelek dewlet HTŞ'ê wekî "rêxistina terorê" nas dikin.

 

Ne diyar e ka çend endamên HTS hene. Lê belê tê diyarkirin ku di navbera 10 hezar û 20 hezarî de endamên wê hene.

 

Kontrolkirina Heleb û Hemayê ji aliyê HTŞ'ê ve ku bi êrişên dawî re di qada Sûriyeyê de careke din derket holê, wê rasterast bandorê li heyama pêş bike. Nêrîna ku belavbûna HTŞ'ê li qadeke berfireh wê bêîstîqrariya li Sûriyeyê hîn kûrtir bike derdikeve pêş.

 

MA / Delal Akyuz