Barolardan Meclis'e 17 maddelik çözüm önerisi

ANKARA - Kürdistan'daki 16 baro başkanı, Meclis'te temsil edilen partilere 17 maddelik çözüm önerisi sundu. Önerlerde Kürtlerin dil ve kültürel haklarının tanınması, merkezi yönetimin yerel yöntemler üzerindeki vesayetinin sonlandırılması istendi. 

Kürdistan kentlerinden Ankara’ya gelen 16 baro başkanı, Kürt sorununun demokratik çözümüne ilişkin Meclis’te grubu bulunan siyasi partiler ve Meclis Başkanı Numan Kurtulmuş'u ziyaret etti. Baro başkanları, ziyaret ettikleri partilere Kürt sorununun çözümüne dair, 17 maddelik bir öneri taslağı sundu. Taslakta, Kürt sorununun çözümüne dair hukuk ve demokratik alanın genişletilmesi, Kürtlerin dil, kültür haklarının tanınması ve yerel yönetimler üzerindeki merkezi vesayetin sonlandırılması istendi. 
 
Kürt sorununun çözümü için önerilen öneriler şu şekilde yer aldı: 
 
"*TBMM’nin Kurucu Rolü: Türkiye Büyük Millet Meclisi, halkın doğrudan temsil edildiği en yüksek organ olarak sürecin meşruiyeti, toplumsallaşması ve kurumsallaşması bakımından tarihsel ve anayasal sorumluluğa sahiptir. Bu nedenlerle barış sürecinin yürütülmesinde aktif ve kurucu bir rol üstlenmelidir.
 
*Temel Haklar ve Özgürlükler: Demokratik bir toplumun temeli olan düşünceyi açıklama, ifade ve örgütlenme özgürlüklerinin herhangi bir baskı veya cezai yaptırıma maruz kalmaksızın kullanılması sağlanmalıdır. Bu özgürlüklerin güvence altına alınması, toplumsal barışın inşasında hayati öneme sahiptir.
 
*Eşit Yurttaşlık: Tüm yurttaşların etnik, dilsel, kültürel ya da inançsal fark gözetilmeksizin eşit hak ve yükümlülüklere sahip olduğu gerçeği anayasa ve yasalarla güvence altına alınmalıdır. Eşit yurttaşlık ilkesini zedeleyen uygulamalar sona erdirilmeli, bu ilkeyi güçlendirecek hukuki düzenlemeler yapılmalıdır.
 
*Siyaset Yapma Hakkı: Siyasal katılım, demokratik meşruiyetin temelidir. Bu bağlamda halk iradesini temsil eden kişi ve kurumların siyaset yapma hakkı; baskı, gözdağı, yargısal taciz ve ceza tehdidinden arındırılmalıdır.
 
*Cezaevleri Reformu: Özellikle ağır hasta tutuklu/hükümlülerin sağlık ve yaşam hakkı gözetilerek infaz koşulları insan onuruna uygun biçimde yeniden düzenlenmeli, infaz yasasında eşitlik ve adalet ilkeleri doğrultusunda kalıcı bir rejim inşa edilmelidir.
 
*Kayyım Uygulaması: Seçme hakkını ve halk iradesini hiçe sayan kayyım uygulamaları, demokratik sistemin temel ilkelerine aykırıdır. Seçilmiş yerel yöneticilerin görevden alınarak yerlerine atanmış kişilerin getirilmesi uygulaması derhal sona erdirilmeli ve bu uygulamayı mümkün kılan yasal düzenlemeler kaldırılmalıdır.
 
*Uluslararası ve Yargısal Yükümlülükler: Türkiye’nin taraf olduğu Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin bağlayıcı yönü dikkate alınarak AİHM kararlarına eksiksiz uyulmalı, bu kararların uygulanmaması alışkanlığına son verilmelidir.  Yine Anayasal hükümleri yorumlama konusunda nihai makam olan Anayasa Mahkemesi kararlarına saygı gösterilmeli ve kararlarına uyulmalıdır.
 
*Yargı Bağımsızlığı: Yargının siyasal müdahalelerden arındırılarak bağımsız ve tarafsız bir şekilde işlemesi sağlanmalıdır. Özellikle politik içerikli davalarda gözaltı ve tutuklama gibi tedbirlerin keyfî kullanımı son bulmalı, adil yargılanma hakkı mutlak olarak korunmalıdır.
 
*İdari Yasaklar: Barışçıl gösteri, toplantı ve örgütlenme hakkını sınırlayan keyfî idari kararlar ve sıkıyönetim döneminden kalma uygulamalar sona erdirilmeli; İl Özel İdaresi Kanunu ve benzeri düzenlemelerdeki özgürlükleri kısıtlayıcı hükümler kaldırılmalıdır.
 
*Silahlı Yapıdan Çıkış: Şiddet ve silahı terk etmiş örgüt mensuplarının barışçıl toplumsal yaşama katılımı için gerekli olan hukuki çerçeve oluşturulmalı, toplumsal entegrasyonun sağlanması amacıyla düzenleyici ve koruyucu tedbirler alınmalıdır.
 
*Hakikat ve Yüzleşme Komisyonu: Geçmişte yaşanan ağır insan hakları ihlallerini araştırmak, mağdurların yaşadığı travmaları tanımak ve toplumsal hafızayı onarmak amacıyla bağımsız ve etkili bir Hakikat ve Yüzleşme Komisyonu kurulmalıdır.
 
*Ortak Hafıza İnşası: Türk ve Kürt halklarının geçmişte yaşadığı ortak acılar adil ve insani bir şekilde tanınmalı, bu acıların hatırlanmasıyla toplumsal hafıza güçlendirilerek ortak bir gelecek inşa edilmelidir.
 
*Yerel Yönetim Reformu: Katılımcı demokrasinin yaygınlaştırılması için yerel yönetimlerin yetki alanları genişletilmeli, yerinden yönetim ilkesi güçlendirilmelidir. Merkezi vesayet uygulamalarına son verilerek halkın doğrudan yönetime katılımı sağlanmalıdır.
 
*Dil ve Kültürel Haklar: Kürt dili ve kültürü başta olmak üzere tüm etnik kimliklerin kültürel ifade alanları anayasal güvence altına alınmalı, anadilde eğitim ve kamu hizmetlerine erişim konusundaki engeller kaldırılmalıdır.
 
*Güvenlik Politikaları: Güvenlik politikaları demokratik hukuk devleti ilkelerine uygun hale getirilmeli, toplumu kriminalize eden uygulamalara son verilmelidir. Güvenlik anlayışı, insan güvenliğini esas alacak şekilde yeniden tanımlanmalıdır.
 
*Sosyoekonomik Politikalar: Barışın inşası ve sürdürülebilirliği için sadece siyasi değil, sosyal ve ekonomik alanlarda da eşitsizliklerin giderilmesi gerekmektedir. Bölgesel yoksulluğun ortadan kaldırılması, istihdam ve eğitim olanaklarının geliştirilmesi için uzun vadeli, katılımcı ve eşitlikçi politikalar hayata geçirilmelidir.
 
*Yeni Anayasa Süreci: Yukarıda ifade edilen düzenlemelerin ardından toplumun tüm kesimlerinin katılımıyla demokratik, özgürlükçü ve çoğulcu bir anayasa yapım süreci başlatılmalı. Yeni Anayasa farklılıkları tanıyan ve kapsayan bir toplumsal sözleşme niteliğinde olmalıdır."
 
'ÇÖZÜM SUNMAYA ÇALIŞAN BAROLARIZ'
 
Yaptıkları ziyaretleri ve Kürt sorununun çözümüne dair önerileri anlatan Mûş Barosu Başkanı Kadir Karaçelik, "Bizler bu yeni şekillenmeye başlayan, filizlenmeye başlayan sürecin kalıcı bir toplumsal barışa evrilmesi noktasında ne yapabiliriz, neler yapabiliriz, ne tür katkılar sunabiliriz, arayışından mütevellit kendi aramızda yaptığımız bir kolektif çalışmamız vardı. Bunu yazılı hale getirdik. Bir nevi bölgede yaşayan, sorunlara tanıklık eden, adalet ve hukuk meselesi ve değerleri başta olmak üzere insan hakları ihlalleri ile mücadele eden, bu konuda bunların ağır sonuçlarını ortadan kaldırmaya çalışan, onarıcı adalete sürekli çağrı yapan hukuk örgütleri olarak, aynı zamanda da toplumsal meselelerin çözümüne de katkı sunmaya çalışan barolarız. Zaman zaman kamuoyuyla da bu konudaki düşüncelerimizi paylaşıyoruz, bildirilerle, açıklamalarla" dedi. 
 
'BARIŞ SİYASAL ARZULARIN ÜZERİNDEDİR'
 
Barış meselesinin Türkiye ve bölge için çok çok önemli olduğunu kaydeden Karaçelik, "Barış meselesinin kalıcı bir toplumsal mutabakata evrilmesi noktasında neler yapabiliriz sorusuna bu noktada da kendimiz hukuki gereklilikler başta olmak üzere sosyal ve toplumsal anlamdaki gereklikleri naçizane ifade etmeye çalıştık. Bu yazılı çalışmamızla özet bir çalışmamızı da siyasi partiler ile paylaştık. Toplumdaki bu beklenti ve umutlu iyimserlik noktasındaki güçlü duygu kadar siyasal partiler açısından da siyaset üstü bir yaklaşımla yaklaşılması gerektiğini ve toplumsal barışın bütün siyasal arzulardan, çıkarlardan, politik bagajların üzerinde bir yerde konumlandırılması gerektiğini, bu tutumla meseleye yaklaşılıp katkı sunulması gerektiği ifade etmeye çalıştık. Güçlü bir siyasal desteğin olması gerektiğini, bunun toplumsal destek alanında da bizim gibi sivil toplum örgütlerinin bunun üzerine hem toplumsal hem de psikolojik anlamda destekleyecek, pekiştirecek aynı zamanda somutlaşma noktasında bir ihtiyaç analizi yapmak suretiyle bu tür net hamleli süreçler sabır isteyen süreçlerdir elbette. Ama yavaş yavaş barışın negatif ayağı ki büyük ölçüde tamamlandı. Bunun pozitif ayağını olgunlaştırmak, somut bir alana çekmek noktasındaki önerilerimizi, tespitlerimizi ifade etmeye çalıştık" diye konuştu.
 
'BİZE DÜŞEN GÖREVİ SEVE SEVE YAPARIZ'
 
Sundukları 17 maddelik önerilere değinen Karaçelik, "17 başlıktan oluşuyordu çalışmamız. Bu çalışmalarda özellikle Meclis'in kurucu rolü, toplumsal meşruiyeti, etki alanı noktasından hareketle bu tür özellikleri dikkate anlarsak Meclis'e büyük bir rol düştüğünü ifade etmeye çalıştık. Bizlere de hukuk örgütleri olarak bu noktada bir şeyler düşüyorsa seve seve gövdemizi de taşın altına koymaya hazır olduğumuzu kendilerine ifade etmeye çalıştık" diye belirtti. 
 
MA / Ömer Güngör 

Diğer başlıklar

08:05 Erdoğan'dan işçilerin grevine yasak
30/07/2025
23:38 Ukrayna, ABD ile silah tedarikinde anlaşmaların temel ilkelerinde uzlaştı
23:33 Trump'tan Brezilya'ya yüzde 50 gümrük vergisi
22:48 Riha'da hastanede şiddet: Güvenlik görevlisi ve bir doktor yaralandı
22:20 Siweyda’ya yakıt geçişine izin verilmiyor
22:13 Bafil Talabani: Suriye’de Kürt halkının hakları korunmalı
21:34 Fed, faizi beşinci kez sabit tuttu
21:26 Mamak'ta çıkan yangında 8 gecekondu kullanılamaz hale geldi
20:48 MGK bildirisinde süreç vurgusu
20:29 Halk buluşmaları: Sürecin yükünü hep birlikte omuzlayacağız
19:47 İşten çıkarılan 223 emekçi için Wan’da kitlesel yürüyüş
19:27 İran rejim güçleri Kürt bir kolberi yaraladı
19:15 Siweyda’da bin 350 kanser hastası ilaçsız
18:52 İmamoğlu'nun diplomasının iptaline dair yürütmeyi durdurma talebine ret
18:02 Kurtulmuş: Komisyon çalışmaları Ağustos'un ilk haftası başlayacak
17:56 Rusya'da depremin ardından Klyuchevskoy Yanardağı’nda patlama
17:50 Aydın'daki yangınlar kontrol altına alındı
17:39 Dedeoğulları ailesi mezarları başında anıldı
16:31 Gazeteci Nizamettin Yılmaz'ın cenazesi İstanbul'a getirildi
16:17 Zilan Esen'in taziyesine kitlesel ziyaret
15:51 Kadınların ihtiyaçlarını belirleyip çözüm üretecek
15:40 Anamur’da ‘çocuk işçi’ katledildi
15:38 Wan kayyımı engellileri işten çıkardı: 2'nci kez mağdur ediliyoruz
15:16 Şiddet uygulayan gardiyan tutsaktan şikayetçi oldu
14:57 Özel: Meclis Başkanı talebimizi kabul etti, komisyonda yer alacağız
14:39 Dedeoğulları katliamında yaşamını yitirenler anıldı
14:00 Türk-İş'in yoksulluk sınırı: 86 bin lira
13:55 7 ayda 4 bin 426 yangın: 50 bin hektar alan küle döndü
13:51 Hunergeha Welat'tan yeni eser: Derwêş ve Edûlê
13:28 Güney Kore'de aşırı sıcaklardan 13 ölüm
12:28 Bakan Tunç: Meclis'in aldığı kararlara teknik destek vereceğiz
12:18 Tsunami dalgaları Rusya, Japonya ve ABD kıyılarına ulaştı
11:58 Süveyda'da BM konvoyuna saldırı: 1 yaralı
11:45 Fırat Bayrak’ın taziyesine kitlesel ziyaret
11:18 Hastanede klimalar çalıştırılmıyor, hastalar mağdur
11:17 Kayyımın 223 işçiyi çıkartmasına tepki
10:21 TÜİK'e göre gerçek işsizlik yüzde 32,9'a yükseldi
10:08 Adana'da 22 emekçi 9 yıldır işe iadeyi bekliyor
09:48 Sigaraya zam üstüne zam
09:18 Hesendîn’den çağrı: Doğamıza sahip çıkalım
09:16 Kavurucu sıcaklarda inşaatta çalışıyorlar
09:04 PSAKD Genel Başkanı: Aleviler sürecin asli unsurudur
09:03 Tetwan’da kayyım ve AKP’nin bıraktığı tahribat gideriliyor
09:02 Hak ve hukuk örgütleri: Süreç yüzyıllık bir fırsat, yasal güvence olmalı
09:01 Protestan Kilisesi Papazı Peker: Birlik sağlanırsa hükümet adım atar
DADEN Eşbaşkanı Sabahat İnal Acar: Kürdistan'ın ilacı birliktir
09:00 Nihat Kazanhan'ın annesi: Adalet olmazsa barış da olmaz
09:00 30 TEMMUZ 2025 GÜNDEMİ
08:12 Rusya'da 8.8 büyüklüğünde deprem, Japonya'da tsunami
08:03 Riha mahallelerinde halk buluşmaları
29/07/2025
23:50 İsrail, Siweyda kırsalındaki geçiş hükümeti güçlerini bombaladı
22:59 İstanbul'da bir fabrikada yangın çıktı
22:33 Dirbêsiyê’deki yangında 2 kişi yaşamını yitirdi
22:16 Eskişehir'de Romanlarla halk buluşması
22:11 Şirnex'ta kadın atölyesi: Kadın özgür olmadan toplum özgür olamaz
21:58 Trump'tan Ukrayna ile anlaşması için Rusya'ya 10 gün süre
21:24 Xebat Andok: Aydın, yazar ve gazeteciler sürece sahip çıkmalı
20:56 Şirnex'ta ağaç kesimine karşı imza kampanyası başlatıldı
20:18 Türkiye ile Kazakistan arasında 20 anlaşma imzalandı
19:31 Mizak mahalle sakinleri madene karşı direnişini sürdürüyor
19:11 Britanya: İsrail ateşkesi kabul etmezse Filistin'i tanıyacağız
19:06 Kum ocağında operatörün cansız bedenine ulaşıldı
19:02 Barrack: QSD’nin çabaları Suriye için hayati önemde
18:59 Berkin Elvan'ı katleden Dalgalı’ya verilen ceza onandı
18:25 Artuklu Belediyesi su ve temizlik sorunları için seferber oldu
17:15 Ağaç kesimlerine suç duyurusu
16:59 MHP, komisyona 'Kardeşlik ve Dayanışma Komisyonu' adını verdi
16:59 Neslihan Şedal: Toplumsal çöküşü durduracak iradeye sahibiz
16:55 Şirnex'teki orman kıyımı: Emsal karar verilsin
16:30 Wan kayyımından işçi kıyımı
16:18 Irak Başbakanı’ndan Türkiye’ye: Askerlerinizi çekin
16:08 Amed Barosu’ndan şiddet uygulayan polisler hakkında suç duyurusu
16:06 İran'da 1 haftada 20 tutsak idam edildi
16:04 Cizîr yasağında kadınların bedeninin teşhir edilmesine takipsizlik
15:44 Îdir’de kadınlar süreci tartıştı
15:43 Süveyda'dan 'ambargoyu kaldırın, suçluları yargılayın' çağrısı
15:21 Hasta tutsak Hatice Onaran için bakanlığa mektup
15:17 Gar Katliamı davasında beraat kararının onanmasına tepki
15:09 İHİK'in cezaevi karnesi: 21 bin 642 ihlal başvurusuna karşı 153 ziyaret
14:52 Özel: Nitelikli çoğunluk olursa CHP komisyonda yer alır
14:48 Asrın Hukuk Bürosu: Aktaş'a dair yanlı ve yanlış haberlerle süreç hedefleniyor
14:42 Berivan Demir'in taziyesine kitlesel ziyaret
13:41 Bakan Yumaklı: Bursa'daki yangın devam ediyor
13:31 Çatalca'da kum ocağında göçük
12:44 Gazeteciler İsrail Konsolosluğu önünde: Filistinli meslektaşlarımıza ses veriyoruz
12:01 'Üst araması' dayatmasıyla tedavi hakkı engelleniyor
11:38 Tahliye engellerine karşı 4 kuruma başvuru
11:17 Amed Barosu: Toplumsal barışı tehdit eden paylaşımlara itibar edilmemeli
11:03 Adana’da erkek şiddeti: 2 kadın katledildi
10:57 Meriwan Cezaevi’nde tutsaklara baskı arttı
10:44 Çocuklar ve yetişkinler için Kürtçe kurslar başlıyor
10:43 Kayyım döneminde usulsüzlük ve yolsuzluk: 25 kişiye ceza
10:21 Kimlik kontrolünün nedenini soran gence polis şiddeti
10:10 33 kurşunun üzerinden 82 yıl geçti: Devlet halktan özür dilemeli
10:04 Görüntüler HepsiJET işçilerini haklı çıkardı
09:59 Kazada yaralanan itfaiyeci yaşamını yitirdi
09:47 İkbal Eren: Sevdiklerimizin mezarlarını ve faillerin yargılanmasını istiyoruz
09:34 7 yaşındaki çocuğu öldüren polis yargılanmayacak: Başka seçeneği yoktu
09:32 ‘PKK yeni bir oluşumla devam ederse katılır mısın’ sorusuyla tahliyesi ertelendi
09:20 Gazeteci Abayay'sız 33 yıl: Ardılları hakikat arayışını sürdürüyor
09:17 Mêrdîn’de bunaltıcı sıcaklarda halk susuz bırakıldı
09:13 Şırnak İl Sağlık Müdürlüğü’nde skandal ağ!
09:07 Jakob Migenda: Öcalan'ın özgürlüğü halkların özgürleşmesinin işaretidir
09:02 Demokratik Birlik İnisiyatifi'ni güçlendirme çağrısı
09:00 29 TEMMUZ 2025 GÜNDEMİ
08:38 Cizîr'de bekçilerle tartışan gençlere gözaltı
08:32 İBB soruşturmasında 25 kişi hakkında gözaltı kararı
28/07/2025
23:18 Siweyda’da abluka ve katliamlara karşı halk alanlarda
23:10 Amed’de şüpheli kadın ölümü
22:48 Licê’deki yangın helikopter eksikliğinden yayıldı
22:39 Bin 800 halk buluşması gerçekleştirildi: 27 Şubat çağrısı fırsattır
21:14 Bursa'daki yangın soruşturmasında 1 kişi tutuklandı
20:42 Licê’de yangın
20:40 Şirnex’ta operasyona çıkan asker hayatını kaybetti
20:35 Abdullah Öcalan: Tüm kesimlerin sürece katılımı hayati bir ihtiyaçtır
19:57 Mersin'de 24 saate 3 kadın katledildi: Yasta değil isyandayız
19:51 Abdullah Öcalan ve İmralı’daki tutsaklar aileleriyle görüştü
18:54 Erxenî’deki yangın kontrol altına alındı
17:53 CHP'den 'komisyon' açıklaması: Elbette gireceğiz
17:34 Riha'daki sıcaklığa dair paylaşım yapan kişi serbest bırakıldı
17:33 Erxenî ilçesindeki yangın sürüyor
17:02 Serekanîyê'de asker işkencesi
16:32 Ekrem İmamoğlu’nun yüksek lisans diploması iptal edildi
16:27 Fis Ovası'nda yangın
16:25 Uluslararası Af Örgütü: Suriye’de 8 Alevi kadın ve çocuk kaçırıldı
15:51 Yangın söndürmeye giderken kaza yaptılar: 1'i ağır 3 yaralı
15:46 Hesendîn’de eylem: Kürdistan’da eko soykırım uygulanıyor
15:45 İzmir'in 2 bölgesinde yangın
15:41 Qers'te kadın buluşması: Mücadelemiz kazancımızı belirleyecek
15:15 Orman yangınları Meclis gündeminde
15:05 Şirnex'te orman kıyımına karşı kampanya başlatılacak
14:52 Roboskî Katliamı anması: Yüzleşme olmadan barış sağlanamaz
14:26 Sanatçılardan 8 başlıklı süreç önerisi
14:18 KESK'liler bakanlık önünde: En düşük maaş yoksulluk sınırının üzerine çıkarılsın
14:04 Çaya zam
13:39 Tutuklu Kıskaç için çağrı: Ayrımcılığa maruz kalıyor, sağlık durumu ciddi
13:17 Yazar Nasır Hemeti’ye 4 yıl 8 ay hapis
12:37 DAİŞ kiliseye saldırdı: 43 ölü, 15 yaralı
12:14 Suriye’de parlamentonun üçte birini Şara belirleyecek
10:43 DFG 3 gazeteciyi andı: Özgür Basın şehitleri onurumuzdur
10:37 Hanehalkının enflasyon beklentisi yüzde 54,5'e yükseldi
10:20 Irak'ta kadın partisi kuruldu
10:09 100 kadından mektup: Öcalan ile görüşmek istiyoruz
10:01 Gülistan Kılıç Koçyiğit: Yangınların sorumlusu AKP’dir
09:57 DEDAŞ'ın ihmalkarlığı 6 ineği öldürdü
09:36 Orman yangınları: 21 kişi tutuklandı
09:31 Rahip Kavak: Kiliseler de sürece dahil edilmeli
09:20 Vasi olmak isterken kendisine vasi tayin edildi, hayatı felç oldu
09:11 Özerk Yönetim ve Şam görüşmesi neden ertelendi?
09:10 Ulusal Birlik Konferansı’na katılanlar: Birlikle kazanabiliriz
09:08 Düzce T Tipi Cezaevi'nde 2 tutsağın infazı yakıldı