Geçiş Dönemi Adaleti Konferansı: İmralı’dan gelecek olan açıklamayı ele alarak çalışmalıyız

img

İSTANBUL- Geçiş Dönemi Adaleti Konferansı’nda konuşan Mithat Sancar,Abdullah Öcalan ile yapılan görüşmelerin önemli olduğunu belirterek, “İmralı’dan gelecek olan açıklamayı hep birlikte ele almak ve bununla ilgili çalışma yürütmek durumundayız” dedi.

İnsan Hakları Derneği (İHD), Eurumed Rıght, Demos Araştırma Kolektifi ve İnsan Hakları Ortak Platformu (İHOP) tarafından, “Geçiş Dönemi Adaleti” başlığıyla uluslararası konferans düzenlendi. Taksim'de bulunan Point Hotel'de gerçekleştirilen konferansa, Avrupa, Ortadoğu ve Kuzey Afrika’dan çok sayıda akademisyen, hukukçu,  siyasetçi, aydın katıldı. Konferansa Cumartesi Anneleri de katıldı.
 
Üç oturumdan oluşan konferansta, Türkiye'de otoriter uygulamaların arttığı ve Kürt sorunun devam ettiği bir ortamda Geçiş Dönemi Adaleti (GDA) perspektifinden çözüm yolları, Adaletin temel ilkeleri, onarıcı adalet, dönüştürücü adalet ve alternatif yöntemlerle, Kürt sorunundan kaynaklı ağır insan hakları ihlalleri, kolektif travmalar, siyasi-toplumsal eşitsizliklerin yanı sıra GDA’nin yasal hesap verebilirlik, hakikatin ortaya çıkarılması gibi birçok konu başlığı yer aldı.
Konferansın açılış konuşmasını İHD Eş Genel Başkanı Hüseyin Küçükbalaban yaptı.
 
TÜRKİYE’NİN SOYKIRIM TARİHİ
 
Dünyanın birçok yerinde insan hakları ihlallerinin yaşandığını belirten Küçükbalaban,“Bizde bugün Ortadoğu’ndan Kuzey Afrika’ya kadar yaşanan hak ihlallerini ve burada ortaya çıkan hakikat arayışları ve deneyimleri birbirimizle paylaşmak için bir araya geldik.  Ortadoğu ve Kuzey Afrika emperyalist güçler tarafından inançlar ve farklılıkları yok edilmiş, saldırı altına alınmıştır. Başta Filistin, Irak, Lübnan Türkiye ve Kürdistan’da bu otoriter rejimlerin yaratığı ağır travmalar yaşandı. 1919 tarihinde ki Ermeni soykırımından, Kürt ve Alevi soykırımına kadar birçok katliam yaşandı bu ülkede. Maalesef Kürt sorunundan kaynaklı 40 yıldır yaşanana bir Kürt savaşı var. Bizlerde bugün Kürt meselenin yaratmış olduğu toplumsal travma, kültürel travmaları ve sorunun çözümüne dair Geçiş Dönünü Adaleti için herkesten öneri bekliyoruz” diye konuştu.
 
GEÇİŞ DÖNEMİ ADALETİNİN İLKELERİ
 
Geçiş Dönemi Adaleti (GDA) tanımına neden ihtiyaç olduğuna dair kısa bir değerlendirme yapan Carthage Üniversitesi Hukuk Profesörü ve Eorumed Başkanı Monia Ben Jemia, Geçiş Dönemi Adaleti karmaşık bir mekanizma olduğunu ve çok çeşitli sütunlardan oluştuğunu belirtti. Geçiş Dönemi Adalet’inin ilkelerine dikkat çeken Monia Ben Jemia, “Geçiş Dönemi Adaleti, kültüre uygun olmalı, mağdurların taleplerinin sağlanmasıyla ilgili olmalı. Devletin bu süreci başlatması gerekiyor. Hem kanun koyucunun hem de yargının işletilmesi gerekiyor. Savaş ve barış süreçlerinin oluşması gerekiyor. Ulusal düzeyde müzakereler olmalı ve bunun karşılığı olmalı. Sorun yaşayan kişilerin taraflarının yanı sıra yaşanan siyasi, sosyal tüm toplulukların ayırmadan bu sürece dahil edilmesi gerekiyor. Mağdurların öncelikleri ve onların onurlarına yüksek derece saygı duyulmalı. Kadınların bu sürece dahil olması gerekiyor. Kadınlarla erkelerin arasındaki eşitsizliğinkilerin ortadan kaldıracak ortamlar yaratılmalı. GDA, bir değişim ve dönüşüm sürecidir. GDA’nın üzerinde inşa edilen sütunlardan biri de hakikati arama hakkıdır ve yeni bir toplumsal sözleşmenin inşası demektir” diye belirtti.
 
Konferansın ilik oturumu “Geçiş Dönemi Adaletinin Temel İlkeleri ve Türkiye Bağlamı” başlığında ve İHD Eş Genel Başkanı Eren Keskin’in moderatörlüğünde yapıldı. Bir soykırım coğrafyasında yaşadıklarını, bunun telafisinin hiçbir zaman yaşanamadığını dile getiren Eren Keskin, “Bırakın telafi etmeyi insanların acısının konuşulması bile yasaklanıyor. Bana göre GDA bu acıların telafisi demektir” ifadelerini kullandı.
 
OTORİTER REJİMDEN DEMOKRASİYE GEÇİŞ 
 
Daha sonra Modern Eğitim Fen (MEF) Üniversitesi’nde akademisyen olan Hülya Dinçer yaptığı sunumda, Türkiye’de silahlı çatışma bağlamında konuşmanın hem çok zor hem de elzem bir duruma geldiğini söyledi. Hülya Dinçer, yaşanan baskı ve tutuklamaların çatışma sürecinden bağımsız ele alınamayacağını belirtti. Hülya Dinçer, “GDA otoriter rejimden demokratik döneme geçiştir. Türkiye’de darbe anayasanın 15. maddenin kaldırılmasıyla birlikte 12 Eylül’de yaşanan hak ihlalleri başta olmak üzere faili meçhullerle ilgili açılan bütün dosyalar zaman aşımıyla sonuçlandı. Kürt sorundan kaynaklı devletin köy boşaltmaları ve mülksüzleştirme gibi suçlar da buna dahil. Hakikatlerin tanınması aynı zamanda şiddette maruz kalanların politik öznelliğini korumak demektir. Bu anlamda Türkiye’de Hakikatlerin Araştırılması Komisyonu kurulmasına yoğun bir ilgi vardı. Maalesef bu Türkiye’de objektif bir şekilde işletilmedi ve yine olay bir terör sorunuymuş gibi yansıtıldı” dedi.
 
‘SİVİL İTTİFAKLAR KURULMALI’
 
Yüzleşme vurgusu yapan Hülya Dinçer, “Bugün barış süreçlerine giden görüşmeler var. Bu bir toplumsal bir mesele, bu sadece devlete bırakılacak bir sorun değil. Bizlerin ve toplumun çok çok önemli bir rolü var. Buna dair sivil ittifaklar kurarak yerelde adalet mekanizmalarının işletilmesi gerekiyor” dedi.
 
ADİL YARGILAMA 
 
Daha sonra söz alan Loughborough Universitesi ve DEMOS Araştırma Kolektifi akademisyen Güneş Daşlı, Türkiye’de GDA dönemlerinde çatışma yaşayan taraflardan mağdur edilen kişilerin adil yargılanmalarının önemli olduğunu vurguladı. Cumartesi Annelerini ve kayıp yakınlarının adalet talebinin karşılanması için verdikleri mücadeleye değinen Güneş Daşlı, “Hakikatlerin ortaya çıkarılması konusunda muazzam bir devlet baskısı var ama buna karşı Kürt avukatların direnişi yine sivil toplum örgütlerinin direnişi bu mutlak inkarı deliyordu” ifadelerini kullandı.
 
‘BARIŞIN İLK ADIMI ÇATIŞMANIN BİTMESİDİR’
 
Son olarak söz alan Akademisyen Mithat Sancar, dünyanın farklı yerlerinde GDA süreçlerinin kimi yerlerde başarılı olurken kimi yerlerde başarısız olmasının nedenlerine değindi. Sancar, “Barışın sağlamanın ilk adımı sıcak çatışmanın bitmesidir. Negatif barış tek başına bir toplumsal barışı ve birlikte yaşamak için yetileli değil. Hata negatif bir barış denemelerinde çatışmasızlık bir mezarlık olarak ifade ediliyor. Eğer niyet gerçek bir barış ve birlikte deneyim değilse, bu bütünsel kalıcı barışa everilemiyorsa daha kütü bir sonuca evirilebiliyor. Bu nedenle çatışmasızlık ve negatif barışın konuşulduğu süreçlerde imkanlarda ilerler ama riskler ve tehlikelerde varlığını sürdürüyor” diye konuştu.
 
Türkiye’de henüz bir Geçiş Dönemi Adalet’inin yaşanmadığını belirten Sancar, sözlerini şöyle sürdürdü: “Türkiye’de henüz bir GDA yok. Bunun varlığından söz etmek için barış çözüm çeşitli unsurlarının yerine getirilmesi gerekiyor. Bunlar henüz tam anlamıyla konuşulmuyorken bir barış süreci demek doğru değil. Türkiye’de yapılan bir ön görüşmedir. Daha önce yaşadığımız barış süreçlerinde edindiğimiz başarısız süreç kimi çevrelerin temkinli davranmasına dene oluyor. Bunlar normal. Gerçekten barış isteyenlerde de bir temkinli hal var. Ama bunun bizi karamsarlığa götürmesine izin vermemeliyiz. Çünkü bu karamsarlıkta tepkisizliğe neden oluyor bu da tehlikeli. Türkiye’de yaşadığımız şey bir ön tartışma ama yakın zamanda İmralı’dan bir açıklama gelmesi bekleniyor. Ancak yapılacak açıklamadan sonra hep birlikte ele almak gerekiyor. Hep birlikte bununla ilgili çalışma yürütmek durumundayız. GDA bu sürece giden yolu inşa etme zemini hazırlanma gibi bir görevi var. Şu gerçeği anlatmak gerekiyor.  Hakikatler ortaya çıkarılmadan, yaralar iyileşmeden, mezarsız ölüler diyarında kalıcı bir barışı ve istikrarlı bir demokrasi inşa etmek zordur.”

Diğer başlıklar

13/03/2025
23:59 Dêrik'te Newroz ateşi yakıldı
23:56 Çorum’daki fabrika yangını kontrol altına alındı
23:31 Akçadağ Cezaevi'nde 34 tutsak hastaneye kaldırıldı
23:10 Özerk Yönetim: Anayasa taslağı bileşenlerin kimliğini yansıtmıyor
22:47 Serêkaniyê’de husumetli aileleri DEM Parti ve DBP barıştırdı
22:43 AKP’li belediye hakkında ‘yalan beyan’ iddiasıyla suç duyurusu
21:32 Tişrîn Barajı çevresi ve Sirrin köylerine saldırı
21:23 Erdoğan ile Sırrı Süreyya Önder ne konuştu?
21:13 Aleviler BM'ye seslendi: Soykırımı durdurmak için acil adımlar atın
21:01 Cemil Bayık: Kongrenin toplanması için şartlar oluşturulmalı
20:22 Temelli: Atılması gereken adımlar var, kimse ipe un sermesin
19:58 Oyuncu Şinasi Yurtsever hayatını kaybetti
19:55 DTB Suriye'deki alevi katliamını kınadı
19:51 Sancar: Süreci ve işleyişi güvenceye alacak kanuna acil ihtiyaç var
19:40 Amed surlarında meşaleli Newroz kutlaması
18:42 ABD-Rusya görüşmesi öncesi Kremlin kısa süreli ateşkesi reddetti
18:35 İsrail Şam'ı vurdu
18:31 SOHR: Suriye’de bin 476 kişi katledildi
18:28 Kanada Suriye'ye yönelik yaptırımları hafifletme kararı aldı
18:26 İngiltere Ukrayna'ya asker konuşlandıracak
18:11 Amed Newroz'undan önce Abdullah Öcalan ile görüşme bekleniyor
18:08 DEM Parti Kadın Meclisi AKP Heyeti ile Meclis’te bir araya geldi
17:54 Özgür Gündem davasında ceza istendi
17:41 Azerbaycan: Ermenistan ile mutabakata varıldı
17:39 Sêrt Newroz’una katılım çağrısı
17:26 Zap nehrinde bir kadın cenazesi bulundu
17:22 Ahmed El Şara, ‘geçiş süreci anayasa taslağını’ imzaladı
17:19 Samandağ'da kitlesel protesto: Alevi katliamını durdurun
16:58 Halk buluşmalarında tarihi çağrının toplumsallaşmasına vurgu
16:45 Yönetmen Öz’ün davası ertelendi
16:38 Rahşan Demirel mezarı başında anıldı
16:06 İzmir’in ilk Newroz ateşi Kadifekale'de yakıldı
16:05 Zenubiya Kadın Topluluğu: Alevi katliamının failleri yargılanmalı
15:31 KESK ‘Ortadoğu ve Barış Konferansı’ düzenleyecek
15:29 Alevi katliamını savunan Kılıçarslan hakkında suç duyurusu
15:22 Xelfetî Newroz’unda tek talep Öcalan'ın özgürlüğü
15:19 DGD Platformu’ndan tarihi çağrıya destek: Çözüm için sorumluluk alacağız
14:43 Cizîr Newrozu’na çağrı
14:32 Ateşkese rağmen 2 günde 715 saldırı
14:32 DEM Parti’den İHD’ye ‘çağrı’ gündemli ziyaret
14:16 DEM Parti Kadın Meclisi, EMEP heyetiyle bir araya geldi
13:56 Cezaevi raporu: Kürtçeye engel, tedaviye erişim, çıplak arama dayatması
13:46 Barış Annesi Sakine Arat yarın Amed’de defnedilecek
13:42 Bakırhan: Öcalan’ın özgür çalışacağı koşulları ne zaman yaratacaksınız?
12:56 Açlık sınırı 22 bin, yoksulluk sınırı 79 bin TL’ye çıktı
12:55 Savunma Bakanlığı’ndan ‘Suriye anlaşması’ açıklaması
12:42 SOHR: 24 saate 177 kişi katledildi
12:15 Yolun kapalı olmasını eleştiren yurttaşa ‘özür videosu’ çektirip şiddet uyguladılar
12:14 Abdullah Öcalan’ın avukatları İmralı’ya gitmek için başvurdu
11:57 Öcalan’ın memleketinde Newroz: Bu ateş sönmeyecek
11:50 Selahattin Erdem: Kurşun namludayken silah nasıl bırakılır?
11:03 Barış Annesi Sakine Arat yaşamını yitirdi
10:47 Efrînliler Kürt Dağları’na dönüş hazırlığında
10:07 Öcalan’la Roma’da 3 ay kalan Yaman: Demokratik toplum ve barış dili geliştirilmeli
10:06 DEM Partili Yüksel Mutlu: Anlaşmayla birlikte Aleviler korunmuş oldu
10:00 'Haber merkezlerinde daha çok kadın olmalı'
09:51 Küçükbalaban: Tarihi çağrıya radikal demokrasi paketiyle karşılık verilmeli
09:47 Yılın doktoru 'nitelikli dolandırıcılık'tan tutuklandı
09:46 Botan'da buluşmalar: Halk çağrıyı coşkuyla karşıladı
09:34 ‘Newroz ateşini özgürlük için yakıp mücadeleyi harlayalım’
09:25 Dr. Gössner: Çağrı Türk hükümetini sorunu çözmeye sevk etmelidir
09:21 ABF Başkanı Aslan: Tüm renklerinin birlikte yöneteceği demoraktik Suriye istiyoruz
09:09 Kayyım atanınca kesinti rafa kalktı
09:08 Kayyım Cizîr’de film çevirmiş!
09:08 Çatışmalarda iki kızını yitirdi: Öcalan'ın çağrısına güveniyoruz, devlet adım atmalı
09:02 Yıl yıl Newroz şiarları
09:02 Sêrt Baro Başkanı: Süreç hukukçularla bir ahenk içinde yürütülmeli
09:00 Newroz'da sahne alacak sanatçılar belli oldu
09:00 13 MART 2025 GÜNDEMİ
12/03/2025
23:59 Siber Güvenlik Kanunu Teklifi kabul edildi
23:45 BAE ve AB’den QSD ve Şam anlaşmasına destek
23:37 Trump'ın Özel Temsilcisi Witkoff Moskova'ya gidiyor
23:06 Bismil’de Newroz coşkusu
22:54 Êlih’te binlerin katılımıyla Newroz ateşi yakıldı
22:24 Almanya G7 ülkelerini Putin'e karşı birlik olmaya çağırdı
22:14 Ateşkese rağmen Metîna ve Amêdiyê’ye saldırı
21:34 Irak Haber Ajansı muhabiri Bağdat’ta katledildi
21:27 Cizîr'de halk konseri
20:06 Savaş uçakları Sirîn’in bir köyünü bombaladı
19:35 İmamoğlu’na üçüncü salon engeli
19:22 Erdoğan: Bölgemiz savaşa, çatışmaya ve gözyaşına doymuştur
19:19 DEM Partili Rojbin Kartal Manzak tahliye edildi
19:14 KHK eylemi 322'nci haftasında
19:02 Alevilerin katledilmesi protesto edildi: Ses çıkar
18:55 DTSO ve TOBB ‘Ekonomide Kadın Çalıştayı’ sonuç bildirgesini açıkladı
18:25 Rize Kalkandere Cezaevi’nden 6 tutsak sevk edildi
17:40 Gazi Katliamı'nın 30'uncu yıldönümünde katledilenler anıldı
17:15 DEM Parti İmralı Heyeti, Erdoğan'dan randevu talebinde bulundu
17:09 Suriye'de 158 kişi katledildi
16:57 DEM Parti Kadın Meclisi, TİP Kadın Bürosu ile bir araya geldi
16:53 Hewag'ta Kadın Dayanışma Merkezi açıldı
16:46 İpek Er’in faili Orhan hakkında yeni iddianame
16:45 30 yıllık tutsakların tahliyelerine engel
16:42 Eğitimcilerin sorunlarına ilişkin imza kampanyası tamamlandı
16:42 Ayşegül A. davasına 'etkin soruşturma' ertelemesi
16:41 Hatimoğulları: İktidarın atacağı adım çok önemli
Davutoğlu: Bir yol haritasını ortaya koyma vaktidir
16:09 Birçok kentte 'tarihi çağrı' buluşması
15:37 DEM Parti Kadın Meclisi, DEVA Partisi heyetiyle bir araya geldi
15:33 Kayyım nöbetinde Alevilere saldırılara tepki
15:25 Emeklilerden Erdoğan'a: Çay simit hesabını tekrar yapsın
15:23 Newroz Halk Koşusu’nda son kayıt 14 Mart
15:15 Oyuncular Ergenç ve Kocaoğlu hakkında iddianame
15:14 Uçan Süpürge ödülleri açıklandı
15:13 Gece Yürüyüşü'nde gözaltına alınanlara şiddet ve cinsiyetçi hakaret
15:08 İran'da 8 Mart kutlamalarına katılan 2 kadın gözaltına alındı
15:06 Êlih’teki Newroz’a katılım çağrısı
15:04 Siyasetçi Özlem Demir 9 yıl sonra tahliye edildi
14:26 DEM Parti Kadın Meclisi’nden CHP’ye ziyaret
14:16 Gazete Duvar kapanıyor
14:08 Alevi katliamına tepki
14:05 Dicle Nehri’nde toplu balık ölümleri
14:04 Bakırhan: Cumhurbaşkanı da dahil olmalı
Arıkan: İktidar samimiyetini ortaya koymalı
13:43 Halk TV Sorumlu Müdürü Asker hakkında yakalama kararı
13:38 Tutsak Öztürk: Öcalan Kürtleri dünyaya kabul ettirdi
13:36 EMEP: Belirsizlik mücadeleyle değişecektir
13:34 Özerk Yönetim: Anlaşma demokratik Suriye inşasının temelini oluşturacak
13:21 MHP’den ‘kurucu önder’ tepkilerine yanıt: Türkiye bazı şeyleri aşmalı
13:14 Erdoğan: DEM Parti talep ederse randevu veririm
12:22 İlk Newroz ateşi Licê’de yakıldı
12:10 'İran'da ekonomi felç oldu, çöküş kapıda'
12:09 ABD Dışişleri Bakanı: Anlaşmayı memnuniyetle karşılıyoruz
12:07 DEM Parti: 12 Mart Darbesi ile Gazi ve Qamişlo katliamları tarihin karanlık yüzüdür
11:45 Aydın'da şüpheli kadın ölümü
11:29 19 Mart Wan Newrozu'na çağrı
11:17 DEM Parti-TİP görüşmesi: Yasal zeminde adımlar atılmalı
10:41 31 yıl önce kaybedilen Babaoğlu'nun akıbeti soruldu
10:15 Şirnex'te 11 bölgeye girişler yasaklandı
10:14 Yönetimine beraat derneğe fesih: Devleti aciz gösterme
10:08 Xelfetî Newroz’a hazır: Tarihi çağrıyı sahipleneceğiz
10:00 'Baskılara rağmen kadın odaklı habercilik büyüyor'
09:59 'İyi halli' raporuna rağmen infazı yakıldı
09:57 Evin Siwêd: Suriye'nin genelinde kadın sistemini uygulatmak için çalışacağız
09:33 Foza Yûsif: Kimse çözümün dışında bırakılmayacak
09:30 Gazeteci Öznur Değer hakkında iddianame: Yaptığı haber ve paylaşımlarla suçlanıyor
09:27 Agirî Baro Başkanı: Çağrının hayata geçmesi için herkese sorumluluk düşüyor
09:26 Haciya Kurdan'da Newroz coşkusu
09:09 Öztürk: Halk Öcalan’ın görüntülü mesajını istiyor
09:07 Abdullah Öcalan: Newroz kendini yeniden yaratmanın tarihidir
09:05 Şizofreni ve alzheimer hastası 32 yıllık tutsağın tahliyesi ertelendi
09:04 Eren Keskin: Her şeyden önce hasta mahpuslar serbest bırakılmalı
09:03 Nisêbîn’de DNA örnekleri kaybettirildi, cenazeler verilmedi
09:01 DEM Partili Uçar: Çözümün zemini ‘umut hakkı’ kararıdır
09:00 12 MART 2025 GÜNDEMİ
11/03/2025
23:40 Kürt partilerinden Özerk Yönetim ve Şam arasındaki anlaşmaya destek
23:06 Zelenskiy: ABD'nin Rusya'yı da ikna etmesi gerekiyor
22:36 Tişrîn Barajı’nın çevresi bombalanıyor
22:16 Hewag’ta gençler Newroz’u kutladı
21:54 NATO üyesi 30 ülkenin genelkurmay başkanları Paris’te bir araya geldi
21:44 ABD: Ukrayna barış müzakerelerine başlamayı kabul etti
21:35 Erdoğan: Anlaşma Suriye’nin güvenliğine ve huzuruna hizmet edecek