Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in en sert muhaliflerinden olan Aleksey Navalny, Ocak 2021'de yurt dışından Rusya'ya dönüşünde daha önce hakkında verilen 3,5 yıllık cezası nedeniyle cezaevine konuldu. Navalny hakkında  "aşırılıkçılık" suçlamalarıyla açılan bir başka davada ise 4 Ağustos 2023’te 19 yıl daha hapis cezası verildi. Navalny, geçtiğimiz aylarda Sibirya yakınlarındaki Yamalo-Nenets bölgesindeki ülkenin en ağır şartları olan ve "Kutup Kurdu" kolonisi olarak bilinen cezaevine nakledildi. Kuzey kutup dairesinin yaklaşık 60 km kuzeyinde bulunan cezaevinden dün yapılan açıklamada, Navalny'in yaşamını yitirdiği belirtildi. Yamalo-Nenets Özerk Bölgesi Federal Cezaevi Servisi de internet sitesinde yayınladığı açıklamada, Navalny'in yürüyüş yaptıktan sonra "kendini iyi hissetmediğini" ve "anında bilincini kaybettiğini" belirtti.

 

‘NAVALNY’İ PUTİN ÖLDÜRDÜ’

 

Rusya’nın başkenti Moskova’ya 1900 kilometre uzaklıkta olan ve Devlet Başkanı Vladimir Putin'in yeniden başkanlığa adaylığını açıklamasından kısa süre sonra kuzey kutbundaki cezaevine sevk edilen Navalny’in yaşamını yitirmesine ilişkin farklı açıklamalar da yapıldı. Navalny'nin eski yardımcısı Leonid Volkov, bu ölümün gerçekleşmesine ilişkin, “Navalny’i Putin öldürdü" ifadelerini kullanırken, birçok kişi de ölümün nedeninin cezaevi koşulları olduğunu belirterek durumu “cinayet” olarak değerlendirdi. 

 

Navalny’in ölümüne ilişkin uzun yıllardır Rusya ile ilgili araştırmalar yapan Akademisyen ve Yazar İsmet Konak, Mezopotamya Ajansı’na (MA) değerlendirmelerde bulundu. 

 

NAVALNY RİSKLERE RAĞMEN DÖNDÜ

 

“Bu tür muhalifler kendiliğinden ölmezler” diyen Konak, Navalny’in öldürülme olasılığının çok yüksek olduğunu söyledi. Navalny’in Putin’in bir numaralı muhalifi ve Rusya’da Yoksullukla Mücadele Vakfı’nın kurucusu olduğunu hatırlatan Konak, “Uzun yıllar bu vakıfta Putin’in kirli çıkınlarını ortaya çıkarmıştır. Putin’in kudretine her defasında zarar veriyordu. Bu yüzden de sık sık hedefteydi. 2020’de zehirlediler. 2021’de tüm risklere rağmen ülkesine döndü ve tutuklandı. Ama tutuklandıktan sonra onu zindanda imha edilme ihtimali bekleniyordu. Perşembenin geleceği çarşambadan belliydi” dedi.

 

‘PUTİN KORKUNÇ İVAN’DIR’ 

 

Putin Rusya’sının cinayetler kumkuması olduğunu ifade eden Konak, “Putin artık bir IV. İvan, yani Korkunç İvan’dır. IV. İvan nasıl ömrünün sonuna doğru ruh bozukluğu yaşamış ve oğlu İvan İvanoviç’i itaatsizlikle suçlayıp nasıl imha etmişse, Putin de muhaliflerine onu yapıyor. Mutlak itaat ve sadakat bekliyor. Tüm otokrasiler böyledir. Putin halka gözdağı vermek ve uluslararası güçlere korku vermek için bilerek dehşet saçıyor. Kendi halkı da bunun farkında. Mesela Murmansk ve Novorossiysk kentlerinde birkaç kişi ellerinde ‘Senin ellerin kanlı Vladimir’ pankartıyla sokaklara çıktı. Yani halk farkında durumun, Putin de biliyor. Benim muhalifim olmayın, ben ‘tanrıların kralım’ diyor” diye konuştu. 

 

Ukrayna tarafından iki gün önce Rusya’nın Belgorod kentine yapılan saldırıyı da hatırlatan Konak, bu saldırının ardından Navalny’in öldürüldüğünü söyledi. Konak, “Putin bununla Ukrayna’ya ‘Benim kentlerime saldırmayın’ dedi. ‘İşte ümit beslediğiniz ve bel bağladığınız muhalifinizin akıbeti budur’ dedi” ifadelerini kullandı. 

 

‘PUTİN’İN SEÇİM KORKUSU’

 

Putin’in seçimde muhtemel rakibi olmak isteyen Boris Nadezhdin’in 105 bin imza topladığını ve bunun arkasında Navalny’in taraftarlarının olduğunu söyleyen Konak, “Nadezhdin’in bu imzayı toplaması Putin’i şaşırttı. Rakip olmak için 100 bin imza gerekiyordu ve 105 bin imza topladı. Yüksek Seçim Kurulu bu rakamdan 10 bin imzayı kabul etmedi ve bu sayı sağlanmadı. İtirazı da seçim kurulu kabul etmedi ve Nadezhdin seçime giremedi. Putin nerdeyse tek başına seçime girecek. Tam bir demokrasi illüzyonu. Navalny dışarıdan içeriyi yönlendiriyordu. Putin Navalny’i öldürdü ve seçime giderken bir bakıma ‘ayakkabının içindeki taştan’ kurtuldu. Putin’in seçimi demokrasicilik oyunundan ibaret” diye konuştu.

 

MA / Müjdat Can