Riha’da 2015 yılının Eylül ayında 5’i çocuk 22 kişi, “örgüt üyesi olmak” iddiasıyla gözaltına alındı. Gözaltına alınanlardan 2’si çocuk 10 kişi tutuklanarak, Urfa E Tipi Kapalı Cezaevi’ne gönderildi. Tutuklanan isimlerden biri olan Mehmet Çoban, ev baskınında darp edildi. Çoban'ın çenesinde kırık oluşurken, dişleri de kırıldı. Çoban, tedavisi tamamlanmadan, aynı soruşturma dosyasında kendisiyle birlikte gözaltına alınan birinin ifadeleri üzerinden tutuklandı. Tanıklık yapan kişi, yargılama sürecinde mahkemede işkence altında ifade verdiğini söyledi.  

 

Ancak Çoban’a “devletin birliğini ve ülke bütünlüğü bozma” suçlamasıyla ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verildi. Karara itiraz eden avukatlar, dosyayı İstinaf Mahkemesine taşıdı. İstinaf Mahkemesinin avukatların talebini reddetmesi üzerine Çoban’ın avukatları dosyayı Yargıtay’a taşıdı. Dosya hala Yargıtay aşamasında olmasına ve karar daha kesinleşmemesine rağmen, Çoban, Kırşehir Yüksek Güvenlikli Kapalı Cezaevine sevk edilerek burada tek kişilik hücreye konuldu. 

 

TEDAVİSİ EKSİK KALDI 

 

Tutuklu bulunduğu süre zarfında Urfa E Tipi Kapalı Cezaevi, Osmaniye, Urfa T Tipi, Yozgat 1 Nolu T Tipi Kapalı cezaevlerinde tutulan Çoban'ı geçtiğimiz gün İnsan Hakları Derneği (İHD) ve Özgürlük için Hukukçular Derneği (ÖHD) Ankara Şubesi üyesi avukatlar ziyaret etti. Avukatlar Çoban ile ilgili şunları kaydetti: “Yüzünün sol tarafındaki çene kemiği dokusunda, yaralanma sonucunda oluşan büyük oranda doku kaybı var. 16 dişi yok. Yüzünün ve çenesinin bir kısmının olmaması nedeniyle yemek yiyemediği, yemeği çiğnemeden yutmak zorunda olmasına bağlı ağır beslenme ve sindirim sorunları yaşadığını beyan etmiştir. Öncelikle bu sağlık sorunları ile ilgili ameliyatlarının yapılması için başvurularda bulunmuş, ancak Yozgat Cezaevi’nde tedavisi yapılmamıştır. Gazi Üniversitesi Çene ve Diş Cerrahisi Hekimi, tutukluya diş protezi yapılmasını uygun görmüş, ancak bir türlü sevk işlemi yapılmadığından tedavisi yapılmayınca açlık grevine girmiştir.” 

 

DARP EDİLDİ 

 

Öte yandan Çoban’ın fiziksel sorunlarının yanı sıra psikolojik sorunlarının da ileri boyutlarda olduğu belirtildi. Avukatları ve ailesine kapalı alanda kaldığında psikolojik rahatsızlıklarının tetiklendiğini aktaran Çoban'ın, daha önce de tekli hücreye kapatılması sebebiyle birçok kez intihar girişiminde bulunduğu öğrenildi. Çoban’ın avukatlarla yaptığı görüşmede 24 Ekim 2023’de yine psikolojik sorunlarının nüksetmesi sebebiyle oda dışına çıkma talebinde bulunduğu, talebini reddeden gardiyanlara ısrar etmesi ardından kamerasız bir köşeye çekilerek dakikalarca darp edildiğini aktardığı kaydedildi.  

 

İŞKENCE ALTINDA ALINAN İFADE DİKKATE ALINDI 

 

Çoban'ın avukatı Mustafa Vefa

 

Çoban'ın avukatı Mustafa Vefa, Çoban’ın tutuklanmasının daha sonra ifadesini değiştiren bir açık tanığın beyanları olduğuna dikkat çekti. Vefa, “Çoban gözaltına alındığı süreçte aynı soruşturma kapsamında gözaltına alınanlardan biri, ağır işkencelere maruz kalarak kendisine zorla bir itirafname imzalatılıyor. Bu kişi daha sonra savcılık aşamasında TEM Şubede işkence gördüğünü ve bu ifadelerin zorla alındığını beyan etti. Ancak bu dikkate alınmadı ve birçok kişiyle birlikte tutuklandılar. Dosya Urfa 2’nci Ağır Ceza Mahkemesinde açıldı. İtirafname imzalattırdıkları kişi yine mahkemeye çıktı ve mahkeme huzurunda bir kez daha vermiş olduğu beyanların işkence altında alındığını ve bu beyanları kabul etmediğini söyledi. Ancak mahkeme heyeti, yargılama boyunca bu yalan beyanlar üzerine bir yargılama yaptı, yargılamanın sonunda Mehmet Çoban da dahil olmak üzere tüm sanıklara hapis cezaları verdi” ifadelerini kullandı. 

 

'HASTANEDE KALARAK TEDAVİ GÖRMESİ GEREKİYOR' 

 

Dosyanın temyiz aşamasında olduğunu kaydeden Vefa, tutukluluğa ilişkin makul sürenin de aşıldığını belirtti. Vefa, “Dosyada karar 2019 yılında çıktı. Ama hala Yargıtay’ın kararını bekliyoruz. Kararı henüz kesinleşmedi, kesinleşmediği için infaz aşamasına geçilemez. Bu sebeple cezaevinin Mehmet’i tekli hücreye alma kararı hukuka aykırıdır. Bir de Mehmet’in özel durumu mevcut. Mehmet çenesinin neredeyse tamamını kullanamayacak halde. Cezaevlerindeki tecrit uygulamalarıyla birlikte hastalık daha da ileri bir boyuta geçti. Mehmet’in hastanede kalarak tedavi görmesi gerekirken, cezaevi idaresi Mehmet’i günlük olarak hastaneye götürüp getiriyor. Yaşadıkları sebebiyle hem ruh sağlığı hem de beden sağlığı ciddi şekilde bozulmuş durumda” diye belirtti.

 

HASTA TUTSAKLARIN TEDAVİ HAKKI 

 

Mehmet Çoban’ın durumunun pek çok kez kamuoyuna yansıtıldığını, ancak Adalet Bakanlığının konuya dair ısrarlı bir şekilde bir adım atmadığını vurgulayan Vefa, son olarak şunları söyledi: “Politik hasta mahpusların cezaevlerinde ölmeleri bekleniyor. Mehmet Çoban da 8 yılı aşkın bir süredir tutukludur. Yani kanunda yer alan 7 senelik süre de geçmiştir. Hasta mahpusların bir an önce tedavilerinin yapılması, cezaları infaz aşamasında olanların infazlarının durdurulması gerekiyor. Tutuklu olanların da tutukluluklarının bir an önce son bulması gerekiyor.” 

 

MA / Ceylan Şahinli