HABER MERKEZİ - Irak ve Federe Kurdistan Bölgesi'nde yaklaşan iki ayrı seçimi değerlendiren gazeteciler, seçimlerin kritik önemde olduğunu ve sandık güvenliğinin tartışmalı olduğuna dikkat çekti. 

 

Irak ve Başûr Kurdistan’da, önümüzdeki dönem iki ayrı kritik seçimin yapılması planlanıyor. 18 Aralık'ta Irak İl Meclisi seçimleri, 25 Şubat 2024 tarihinde ise Başûr Kurdistan Bölgesi’nde parlamento seçimleri yapılacak. 18 Aralık’ta gerçekleştirilecek Irak İl Meclisi seçimlerine (Kurdistan Bölgesi illeri hariç) 23 milyondan fazla seçmenin katılması bekleniyor. 25 Şubat 2024’te yapılması planlanan seçim için 3 milyon 641 bin 566 seçmen, 111 sandalyeli parlamento için sandık başına gidecek. Parlamento seçimleri için parti ve koalisyonların başvuruları 1 Aralık, adayların kampanyaları ise 13 Aralık itibariyle başlayacak. 40 günlük propaganda süresinin olduğu seçimlerde, ilk olarak 23 Şubat 2024’te güvenlik güçleriyle diğer hükümet görevlilerinin katılımıyla özel oylama yapılacak. Bu oylamadan sonra yurttaşlar, 25 Şubat’ta sandık başına giderek oy kullanacak. 

 

Federe Kurdistan Bölgesi'ndeki gazeteciler Berhem Latif ile Tekoşer Hesen, yaklaşan seçimleri ve bölgedeki atmosferi değerlendirdi.

 

KDP VE YNK SEÇİMLERE AYRI GİRECEK

 

18 Aralık’taki seçimlerin Kurdistan Bölgesi’ni kapsamadığını belirten gazeteci Behrem Latif, aralarından Kerkük ve Musul’un da bulunduğu 14 kentte İl Meclis üyeleri için seçim yapılacağını aktardı. Kurdistan kentlerindeki İl Meclis üyelerinin belirlenmesi için farklı bir zaman diliminde seçim yapıldığını söyleyen Latif, son meclis seçimlerinin üzerinden 4 yıl geçmesine rağmen hala Kurdistan Bölgesi için İl Meclis üyeleri seçimlerinin yapılmadığını dile getirdi. 

 

Irak İl Meclis üyeleri seçimlerinin, Kurdistan’da Şubat ayında yapılacak olan parlamento seçimlerine bir etkisinin olmadığını ifade eden Latif, “Şu an hem Kurdistan Demokrat Partisi (KDP) hem Kurdistan Yurtseverler Birliği (YNK) hem Araplar hem de Türkmenler etkili olmak için çalışmalarını sürdürüyor. Daha önce Kürtler, Kerkük’te seçimlere birlikte girmeyi kararlaştırdı. Fakat ittifaklarını sağlayamadılar. KDP, seçimlere kendi başına giriyor, YNK ise Komünist grupla ittifak kurup seçimlere girecek” dedi. 

 

KERKÜK VE MUSUL KRİTİK ÖNEMDE 

 

İl Meclis üyeleri seçimlerinin Kerkük ve Musul açısından ayrı bir öneme sahip olduğunu belirten Latif, “Eğer Kürtler il encümeni seçimlerinde çoğunluğu elde edemezse kentin yönetiminde Kürtler açısından büyük bir boşluk oluşacak ve Kerkük’te rolleri azalacak. Türkmenler, Türkiye’nin yardımıyla ayrı bir hazırlık içerisinde. Aynı şekilde Araplarda yine ayrı bir başarı sağlayıp Kürtlerin gücünü azaltmak istiyor. Şimdilik ortaya çıkan tabloya göre Kerkük’te YNK, diğer gruplardan daha iyi bir başarı elde edebilir. KDP’nin Kerkük’te çok bir etkisi kalmadı. 2017 yılında yaşananlardan sonra KDP ilk defa bu yıl Kerkük’e geri döndü. Bu da KDP’nin bölgedeki etkisini kırıyor. KDP, Kerkük’te Türkmenler etkili olsun diye YNK ile ittifakı sağlamadı. Çünkü, YNK’nin Kerkük’te daha fazla etkili olmasını istemiyor. Yine Musul’da ayrı bir kritik öneme sahip. Çünkü Musul, Şengal için önemlidir. Şengal Musul’a bağlı. PADE’nin dört il encümen adayı Şengal’de var. Eğer onlar bu seçimde kazanırsa ilerleyen süreçlerde hem Şengal’e yapılacak hizmetler hem de siyaseti için etkili olacaktır. Bunun için kanaat önderleri, aşiretler ve yurttaşlara çağrıda bulunuyor” diye belirtti. 

 

‘KDP OY ÇALARAK ÇOĞUNLUĞU ALABİLİR’

 

Kurdistan Bölgesi’nde 25 Şubat 2014’te yapılacak seçimlere de değinen Latif, şöyle dedi: “2021’de yapılan Irak Parlamentosu seçimlerinde Başûr halkının yüzde 70-75’i sandık başına gitmedi. Bu, Federe Kurdistan Bölgesi ve Irak tarihinde belki de en büyük boykotu idi ve bu durum KDP, YNK ile diğer partilerin oylarını oldukça etkiledi. Ancak bölgesel parlamento seçimlerinde KDP en fazla oyu alabilir. Çünkü seçimler hakkaniyetli ve doğru bir şekilde yapılmıyor. Seçimler sahtekarlık, hile ve hurda ile yapılıyor. Oy çalınması her zaman Federe Kurdistan Bölgesi ve Irak’taki seçimlerde etkili olmuştur. Eğer güvenilir bir seçim yapılsa şu an mevcut hiçbir grup, parlamentoya güçlü bir şekilde giremez. KDP, yine hırsızlık ve hileyle fazla oy alıp parlamentoda çoğunluğu alabilir. KDP’den sonra YNK geliyor. YNK’nin son yaptığı kongreden sonra seçimlere yönelik büyük bir hazırlığı var. Bu seçimlerde güçlenmek istiyor.” 

 

‘BAŞÛR’DA SEÇİMLER GÜVENİLİR DEĞİL’

 

Bölge halkının KDP’yi ve özellikle de Mesrur Barzani yönetimini istemediğine dikkat çeken Latif, “Son 4 yıllık sınavda Mesrur Barzani bütün alanlarda halkı kızdırmıştır. Hizmet eksikliği, özgürlükler alanındaki kısıtlamalar, gazetecilerin tutuklanması gibi birçok alanda sınavda kaldı. Türkiye’nin, Federe Kurdistan Bölgesi’ndeki işgali de Mesrur Barzani hükümetinin yardımlarıyla oluyor. Tüm bunlar halkta olumsuz karşılanıyor. Bunun için halk KDP’den ve Mesrur Barzani’den nefret ediyor. Ama seçimler, yinede Federe Kurdistan Bölgesi’nde büyük bir değişimi getirmez. Çünkü KDP seçimlerde her zaman oyları çalıyor ve yönetimi alıyor. Güvenli bir seçim yapılabilse KDP büyük bir yenilgi alacak. Halk, KDP’nin siyasetinden ve Türkiye ile işbirliğinden memnun değil”  ifadelerini kullandı. 

 

BOYKOT ORANI YÜKSEK 

 

Latif, seçimlerin bölgede neden etkili olmayacağını şöyle açıkladı: “Çünkü var olan yapılar, ellerindeki askeri güçle zorluk çıkartıp seçimleri kendilerine göre şekillendiriyor. Halkın da değişimden yana inancı olmadığı için seçimleri boykot ediyor. Yapılacak bu seçimlerde de boykot oranı önceki seçimden daha fazladır. Çünkü halkın durumu her geçen gün kötüye gidiyor. KDP iktidarı, halkı çok kötü bir duruma getirdi. 2 aydır öğretmenler boykota gitmiş ve eğitim durmuş. Memurların maaşları 3 ayda bir veriliyor. KDP var olan siyaseti nedeniyle Irak ile de anlaşma yapamıyor. Bölgesel yönetime yönelik Irak ambargosu her geçen gün daha da artıyor. Bu durum da KDP siyasetinin sonucudur ve halk bu siyasete kurban ediliyor.”

 

‘KDP’NİN ETKİSİ KIRILMAYA ÇALIŞILIYOR’

 

“KDP’nin bölgede Türkiye’nin siyasetini uyguladığını söyleyen Latif, “Bu da bütün Başûr Kurdistan’da siyasi, ekonomik, askeri anlamda olumsuzluklar yaratıyor. Bunun için halk, KDP’ye kızgın. Bu seçimlerde KDP yine istediğini alabilir fakat bu halkın oyuyla değil hile ve hurdayla olacaktır. Zaten seçmenlerin büyük çoğunluğu sandık başına gitmeyerek boykot edecektir. Önceki seçimlerde 111 sandalyeli Federe Kurdistan Bölgesi Parlamentosu’nda 11 sandalye Türkmenlere ve diğer azınlıklara kota olarak veriliyordu. Bunlar da her zaman KDP’nin çıkarlarına göre hareket ediyorlar. Bu seçimlerde kotaların kaldırılmasına yönelik girişimler var. YNK, Irak Federal Mahkemesi’ne Türkmenlerin kotasının kaldırılması için başvuruda bulundu. Aralık ayında bu başvurunun olumlu sonuçlanması bekleniyor. Bunun iptal edilmesi Türkmenlerin Başûr’daki siyasetine bir darbe olacaktır. Yine KDP siyasetine de büyük bir etkisi olacaktır.”

 

SEÇİM HİLELERİ

 

 Gazeteci Tekoşer Hesen ise, seçimlere doğru giderken birçok iddianın ortaya atıldığını söyledi. KDP’nin seçimlerde yenilgiye uğramamak için bir sistem kurduğu iddiasının yaygın olduğunu belirten Hesen, KDP’nin çeşitli senaryolarla seçimleri atlatmayı planladığını vurguladı. Bu konuda seçmenleri uyaran Hesen, seçimlere giderken demokratik görünmek adına bazı partilerin kurulabileceğine dikkat çeken Hesen, fakat bu partilerin ulusal anlamda bir tabanlarının olmayacağını dile getirdi.

 

İKTİDARLARIN SEÇİM KORKUSU 

 

Bölgede yönetimi elinde bulunduran KDP ve YNK’nin, meclisteki sandalyelerini korumak istediğini vurgulayan Hesen, “İktidar partileri, bu seçimlerde daha da güçlenmek, en kötü durumlarını korumak istiyorlar. Bu partiler, kaybetmekten korkuyorlar. Bunun için de seçimlerin yapılmasını istemiyorlar. Bu tutum her iki büyük parti için de geçerlidir. Seçimlere doğru giderken YNK kongresini gerçekleştirdi. Bu kongrede tüzüklerinde bazı değişiklikler yaptılar. Bununla seçimlere hazırlanmaya çalışıyorlar fakat daha önceki pratikleri durumun çok da değişmeyeceğini gözler önüne seriyor” dedi.

 

HALKIN NABZI

 

Bazı çevrelerin siyasal olarak varlıklarını sürdürmeye çalıştığının altını çizen Hesen, “Fakat bunlar da, bölgesel yönetimin ulusal sorunları ve bölgeye yönelik gerçekleşen hava saldırılarına karşı sessiz kalıyor. Türkiye, Kurdistan topraklarına yüzlerce kilometre girmiş, Irak’ın egemenliğini çiğnemiş fakat buna rağmen hala sessizler” diye belirtti. 

 

Halkın seçimlere giren partileri bir şekilde uyardığını söyleyen Hesen, şöyle devam etti: “Son seçimlerde Goran Hareketi’ne (Tevgera Goran) inancı kalmadığı için halk, onu cezalandırdı. Goran Hareketi, son seçimlerde büyük bir hezimet yaşadı. Halk, artık seçimlerde nasıl tutum alacağını ve partileri nasıl cezalandıracağını iyi biliyor. KDP ve YNK, ulusal sorunlar üzerinde güçlü bir duruş göstermiyor. YNK’nin bu konuda KDP’ye göre biraz da olsa farkı var. YNK, 4 parça Kurdistan’ın sorunlarına karşı iyi bir tutum almaya başladı. Fakat KDP, Türkiye siyasetine entegre olup ona göre adım atmaya devam ediyor. Bunun seçimlere nasıl yansıyacağını hep birlikte göreceğiz.” 

 

MA / Ömer Akın