MERSİN - Akdeniz ilçesinde 12 yıldır hayata geçirilemeyen kentsel dönüşüm projesinin bugün “acele kamulaştırma” kararıyla hayata geçirileceğini belirten HDP’li Akdeniz Belediye Meclis üyesi Özgür Çağlar, “Bu karar hem özel mülkiyet hakkının hem de yaşam hakkının ihlali anlamına geliyor” dedi. 

 

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın, 16 Aralık 2011 tarihinde “acele kamulaştırma” ve “Gecekondu Önleme Bölgesi” ilanı kapsamında, Mersin'in Akdeniz ilçesine bağlı Çay, Çilek ve Özgürlük mahallelerinde yapmak istediği “Kentsel Dönüşüm” projesi Toplu Konut İdaresi’ne (TOKİ) devredildi. 

 

O dönem Halkların Demokratik Belediyesi’nin (HDP) elinde bulunan belediye, bakanlığın aldığı bu karara karşı Danıştay 6’ncı Daireye 29 Aralık 2011 yılında yürütmeyi durdurma kararı için dava açtı. Belediyenin, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 27’nci maddesini öne sürerek bu idari işlemin “hukuksuz” olduğu ve “telafisi güç imkansız zararların doğacağı” yönündeki bu dayanaklarla yürütmeyi durdurma istemi Danıştay tarafından reddedildi. Hukuki girişimlerini sürdüren belediye, bunun üzerine davayı bir üst kurul olan Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'na taşıdı. 

Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu tarafından 14 Ocak 2015 tarihinde verilen kararla "acele kamulaştırma" kararının yürütmesi durduruldu. Karar hükmü gereğince, “Akdeniz Belediyesi'nin Başbakanlık ve TOKİ'ye karşı açtığı dava sonuçlanıncaya kadar anılan bölgede kamulaştırma işlemi yapılamayacak" denildi. 

 

12 YIL SONRA GELEN KARARNAME 

 

12 yılın ardından bu kez 3 Ekim 2023 tarihinde Cumhurbaşkanlığı’nın “acele kamulaştırma” kararı devreye girdi. Cumhurbaşkanlığı kararnamesinde, “Afet riski taşıyan, genel asayiş ve güvenlik yönünden sakınca teşkil eden yapıların tasfiye edilerek ulaşım ve alt yapısıyla birlikte fen ve sanat kurallarına uygun, sağlıklı güvenli yaşam alanlarının oluşturulması amacıyla Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından acele kamulaştırılmasına…” gerekçeleri yer aldı. Kararname resmi gazetede de yayınlanarak karar altına alındı. Bu kararla bölgede bulunan 58 bin dönümlük arazi kamulaştırılarak bakanlığa teslim edildi. 

 

HDP’li Akdeniz Beleyesi Meclis üyesi Av. Özgür Çağlar, 12 yıl sonra Cumhurbaşkanlığının verdiği karar doğrultusunda bölgede yapılmak istenenleri ve kararın hukuki boyutunu değerlendirdi. 

 

'HEDEF KÜRTLER Mİ?'

 

Çağlar, Cumhurbaşkanlığının ve bakanlığın, 2011 yılında da “acele kamulaştırma” kararı alarak bölgeyi TOKİ’ye teslim edip, kentsel dönüşüm projesi kapsamına alarak bölgede çoğunluğunun oluşturduğu Kürt halkının yerleşim yerini boşaltma amacı taşıdığını belirtti.

 

2016 yılında belediyeye kayyum atamasından sonra ve yine 31 Mart 2019 yılında yapılan “şaibeli” yerel seçimlerde AKP’nin belediyeyi kazanması ardından kentsel dönüşümün yeniden hayata geçirildiğini belirten Çağlar, “İki yılda bu projenin ilk etabını hayata geçirdiler. Hatta bir kısmını usulsüzlükle yaptılar. 2011 yılından beri iktidar, Çay, Çilek, Özgürlük, Karaduvar gibi Kürt halkının yaşadığı bu mahalleleri hem rant hem de oradaki sosyolojik boyutuyla değiştirmek istiyor. Yani bu durumun siyasi boyutu da var. Yani oradaki halkı dağıtmak ya da göçermek istiyor” ifadelerini kullandı. 

 

KARARIN HUKUKİ BOYUTU NE SÖYLÜYOR? 

 

Acele kamulaştırma kararıyla bölge halkının, taşınmazları olmak üzere tüm arazi ve mülkiyetlerine el konulacağını hatırlatan Çağlar, Cumhurbaşkanlığının aldığı bu kararın hukuki koşullarının olacağını ifade ederek, “Acele kamulaştırma kararının yapılabilmesi için o yerle ilgili ya bir kamu güvenliği tehdidi altında olmuş olması, ya seferberlik, ya savaş ya da olağanüstü bir durum olması gerekiyor. Tabi bu durumun da herkesçe bilinmesi gerekiyor. Fakat bu karara bakıyoruz herhangi bir gerekçe yok. Bu karar hukuksuz bir karardır. Demek ki bugün Cumhurbaşkanı isterse benim ofisimi de kamulaştırabilir. Karar bu anlama geliyor. Bu durum hem özel mülkiyet hakkının hem de yaşam hakkının ihlali anlamına geliyor. Danıştay’ın daha önce yürütmeyi durdurma talebimizi kabul etmesindeki neden de az önce dediğim gibi bu koşulların oluşmamasıydı” diye konuştu.

 

‘KARARI AKP’Lİ BELEDİYE BAŞKANI GÜLTAK DAYATTI’ 

 

AKP’li Belediye Başkanı Mustafa Gültak’ın 2019 yılında belediyeyi almasından sonra kentsel dönüşüm projesini hayata geçiremediğini dile getiren Çağlar, “Kendisinin aşamadığı bu engeli Cumhurbaşkanıyla aşmaya çalışıyor. AKP’li Gültak, bu kararnameden önce halkın onayını alamayacağını, halk engelini aşamayacağını biliyordu. Bundan kaynaklı da bu kararnameye ihtiyacı vardı. Çıkan kararname sonrası 6 Kasım’da yaptığımız belediye meclis toplantısında ‘Bu kararı haklı buluyor musunuz?, Hukuki bir girişiminiz olacak mı?’ şeklinde bu durumu kendisine açtım.  Ama kendisi tüm kamuoyunun önünde, ‘Biz kimsenin keyfini, kompleksini bekleyemeyiz. Birilerinin keyfi için bizi engelleme durumlarına izin vermeyiz’ dedi. Bu açıklamaları aslında bu kararın ne kadar da dayatma olduğunu bize gösteriyor” dedi. 

 

MA / Ergin Çağlar