ÎZMÎR - Nûnerên saziyên sivîl xwestin ku daxwazên girtiyên nexweş ên li girtîgehan li dijî binpêkirinên mafan dest bi greva birçîbûnê kirine bên qebûlkirin û gotin neçareserkirin binpêkirinên mafan, binpêkirinan jî mirin zêde kirin."

 

Grevên birçîbûnê yên girtiyan ên li dijî binpêkirinên mafan ên li girtîgehan didomin. Li Girtîgeha Kiriklar a Hejmara 2'yan a Tîpa F'yê girtiyên nexweş nivîskar Zekî Bayhan, Ramazan Çelîk û Yucel Kizmaz ji 28'ê tebaxê ve di greva birçîbûnê ya bêdem û bêdorveger de ne. Li Girtîgeha Denîzlî ya Tîpa T'yê girtiyê nexweş Ekîm Polat jî 38 roj in di greva birçîbûnê de ye.

 

Li Girtîgeha Sîncanê  Sîbel Balaç a 263 roj in û li Girtîgeha Sîlîvriyê jî Îlker Kizilaltûn 24 roj in bi daxwaza "darizandineke adil" di rojiya mirinê de ne. Gokhan Yildirim ê di Girtîgeha Tekirdagê ya Hejmara 1 a Tîpa F'yê de 257 rojan di rojiya mirinê de mabû jî di 5'ê îlonê de înfaza wî hatibû taloqkirin û berdan. 

 

Rêvebirên saziyên sivîl ên têkildarî girtîgehên li Îzmîrê dixebitin, xwestin ku binpêkirinên mafan ên bûne sedema grevên birçîbûnê û rojiya mirinê bi dawî bibin.

 

'TECRÎD BERBELAV BÛ'

 

Rêvebira Komeleya Piştevaniyê ya bi Xizmên Girtî û Hikûmxwaran re ya Egeyê (EGE-TUHAYDER) Hediye Tekînê diyar kir ku hemû mafên girtiyan hatine binpêkirin û li dijî vê girtiyan jî dest bi çalakiya greva birçîbûnê kiriye. Tekînê destnîşan kir ku tecrîda li Girtîgeha Îmraliyê ya li ser Rêberê PKK'ê Abdullah Ocalan li hemû girtîgehan berbelav bûye û got: "Girtî her tim rastî pêkanînên kêfî yên rêvebiriya girtîgehê tên. Şev nîvê şevê, bi hinceta lêgerînê bi ser odeyên wan de tê girtin. Beşa hewadariyê bi têlan hatiye girtin. Aktivîteyên wan ên sosyal hatine sînordarkirin. Girtiyên ku nikarin li dijî van pêkanînan dengê xwe ragihînin, ji bêgavî li dijî polîtîkayên tecrîdê dest bi greva birçîbûnê dikin."

 

ÇALAKIYA GIRTIYÊN NEXWEŞ

 

Tekîn bibîr xist ku li Girtîgeha Kiriklarê 3 girtiyên nexweşên ên rewşa wan giran li dijî binpêkirinên mafan ketine greva birçîbûnê û wiha got: "Divê her kes, ji bo van grevên birçîbûnê xwe berpirsyar bibîne û li dijî binpêkirinên mafan dengê xwe bilind bike. Hema bibêje her hefte girtî dimirin. Ger girtiyên li Girtîgeha Kiriklarê greva birçîbûnê bidomînin, dibe ku ev li girtîgehên din jî pêk bên. Ev yek jî metirsiya ku li girtîgehan mirin zêde bibe li me peyda dike. Lewma tenê ne malbatên girtiyan an jî sazî, divê her kes li dijî van pêkanînan dengê xwe bilind bike."

 

BINPÊKIRIN BÛN SEDEMA ZÊDEBÛNA MIRINA GIRTIYAN

 

Berdevkê Komîsyona Girtîgehan ê Şaxa Komeleya Mafên Mirovan (ÎHD) a Îzmîrê Ahmet Çîçek jî bal kişand ser rewşa Girtîgeha Kiriklarê ku bi binpêkirina mafan di rojevê de ye û grevên birçîbûnê lê dewam dikin. Çîçek bibîr xist ku li vir girtî gelek caran ji bo mafên xwe yên tenduristiyê çalakiyên bi vî rengî pêk anîne û gelek caran pirsgirêk bi awayekî qismî hatine çareserkirin. Çîçek anî ziman ku lê belê çareseriyeke mayînde tune ye û ev yek binpêkirina mafan zêde dike.

 

Çîçek li gel binpêkirinên mafan bal kişand ser zêdebûna mirinên li girtîgehan jî û destnîşan kir ku hikûmet hewl dide van mirinan asayî bike. Çîçek îşaret bi bi çêkirina girtîgehên ewlehiya bilind kir û got: "Êdî di alfabeyê de tîp neman. Bi hinceta pandemiyê aktivîteyên sosyal û sporê yên girtiyan tên astengkirin û girtî tên tecrîdkirin. Ev yek bandorê li derûniya girtiyan dike.Girtiyên ku nikarin pêwendiyê bi kesî re deynin xwe dikujin. Asayîkirina van mirinan, dê bibe sedema zêdebûna mirinan."

 

ASTENGÎ

 

Çîçek diyar kir ku niha herî kêm li 12 girtîgehan grevên birçîbûnê hene û got, pirsgirêkên li hemû girtîgehan hevpar in. Çîçek destnîşan kir ku ji pirsgirêkên herî girîng yek jê jî astengkirina xwegihandina mafê dermankirinê ye û li girtîgehan bi hinceta pandemiyê gelek maf hatin astengkirin û sewqên girtiyan ên ji bo nexweşxaneyê jî bi hincetên cur bi cur tên astengkirin. 

 

'ÎŞKENCEYA LI GIRTÎGEHAN'

 

Rêveberê Komeleya Piştevaniya bi Malbatên Girtî û Hikûmxwaran re (TAYAD) Ûmît Akdûman jî diyar kir ku mirov ji ber fikrên xwe tên girtin û ji bo ku girtî dest ji fikrên xwe berdin, bi îşkenceyên cur bi cur re rûbirû tên hiştn. Akdûman pêkanînên li girtîgehan wekî "îşkenceyê" wesifandin û got: "Pirtûk û dermanên girtiyan nadin wan. Sewqên nexweşxaneyê bi hincetên cuda snayên kirin an jî bi derengî tên xistin. Ser hewadariya ku 7-8 metrekare ye bi têlan tê girtin. Li her derê kamerayan bi cih dikin. Ji bo girtiyan her der vediguherînin îşkenceyê."

 

TALOQKIRINA ÎNFAZÊ

 

Akdûman anî ziman ku li girtiyên ku li dijî binpêkirinên mafan radibin cezayên cur bi cur tên birîn û girtî jî ji bêgavî li dijî van pêkanînan serî li greva birçîbûnê didin. Akdûman got: "Sîbel Balaç, Gokhan Yildirim û Îlker Kizilaltûn ji ber tecrîda li ser girtiyan û şert û mercên girtîgehê ketin rojiya mirinê. Daxwaza wan darizandineke adil e. Divê em bibin dengê girtiyan. Desthilata AKP'ê mafê taloqkirina înfazê dide bazirganên tiryakê ên wekî Çevîk Bîr. Lê ji bo girtiyên şoreşger û derdorên muxalif vî mafî binpê dike. Pratîkeke dualî heye. Divê mafê taloqkirina înfazê ji bo her kesî bê pêkanîn." 

 

MA / Delal Akyuz