Her yıl 8 Mart Dünya Kadınlar Günü dolayısıyla düzenlenen “Feminist Gece Yürüyüşü” için kadınlar bu yılda Taksim’e hazırlık yapıyor. İlk kez 2003 yılında 100 kadının savaş ve işgale karşı başlattığı yürüyüş, 2013 yılından sonra binlerce kadının buluştuğu geleneksel bir etkinliğe dönüştü. Kadınlar patriarkaya karşı “Bedenimiz, hayatımız, kararımız bizim, aileniz sizin olsun” ve “Geceleri, sokakları, meydanları terk etmiyoruz, feminist isyandayız” diyerek her sene mücadele kararlılığını vurguluyor. 

 

İlk olarak İstanbul’da başlayan Feminist Gece Yürüyüşü, renkli sahneler oluştururken, Ankara, Mersin, Antalya, Adana ve Çanakkale başta olmak üzere Türkiye’nin dört bir tarafına yayıldı. 

 

Feminist Gece Yürüyüşü’nde her yıl öne çıkan slogan ve talepler şunlar oldu:

 

2003: Yüzlerce kadının katıldığı Feminist Gece Yürüyüşü'nde ilk olarak 2003 yılında Taksim Meydanı’ndan başlayarak Mis Sokak'a yüründü. Bu yürüyüşün ana teması "Savaş ve İşgal" politikalarıydı. Yürüyüşte taşınan “Hitler, Mussolini, Şaron, Miloseviç, Bush, Saddam… Hepsi erkek, tesadüf mü?” pankartı ataerkil sistemin dünyayı getirdiği duruma işaret etti. 

 

2004: Artan kadın cinayetleri ve şiddete karşı alanlara çıkan kadınlar, “Erkek vuruyor devlet koruyor, mezar değil sığınak istiyoruz” talebinde bulundu. 

 

2005: Yavaş yavaş gelenekselleşmeye başlayan yürüyüşün 3’üncüsü, Galatasaray Meydan’ından Taksim Meydanı’na gerçekleştirildi. Bu yıl kadınlar, “Erkek düzenine itaat etmiyoruz” pankartını taşıdı.

 

2006 ve 2007: Devam eden yürüyüşlerde, “Patriyarkaya karşı feminist mücadele” pankartını taşıyan kadınlar, erkek egemen düzene karşı mücadele kararlılığını gösterdi. 

 

2008 ve 2009: Artan milliyetçi ve şovenist dalgaya karşı duran kadınlar, “Militarizme, kapitalizme, milliyetçiliğe, patriyarkaya karşı feminist mücadele” pankartı taşıdı. 

 

2010-2011: 2010’da “Erkek egemen düzene karşı feminist mücadele, feminist dayanışma” diyen kadınlar, 2011 yılında “Feminist isyan” dedi. 

 

2012: Bu yıl gündemlerine “aile”yi alan kadınların pankartı “Aile değil kadınız, feminist isyandayız” oldu. 

 

2013: Bu yıl ilk kez Taksim Fransız Kültür Merkezi önünde toplanan kadınlar, Taksim Tünel Meydanı’na yürüdü. Patriarkaya, erkek şiddetine, cinsiyetçiliğe, heteroseksizme, kapitalizme, militarizme, emperyalizme ve savaşa karşı bir kez daha ses çıkaran kadınlar, “Yasta değil, isyandayız” dedi.

 

2014: Erkek-devlet şiddetine karşı “direniş” temasıyla alanlara çıkan kadınlar, yürüyüş sırasında bir grup erkeğin şiddete maruz kaldı. 

 

2015: Yine Fransız Kültür Merkezi önünde toplanan kadınlar, Taksim Tünel’e kadar yürüdü. Fiili kürtaj yasakları ve hükümetin kadınları hedef alan açıklamalarına karşı yürüyen kadınlar, “Hayatımıza sahip çıkıyoruz” pankartı taşıdı.

 

2016: İstanbul Valiliği’nin yasağına karşı yine Fransız Kültür Merkezi önünde toplanan binlerce kadının gündeminde, Kürt kentlerinde ilan edilen sokağa çıkma yasakları ile çatışmalar vardı. Valiliğin kararının tanımayan kadınlar, Taksim Tünel’e kadar yaptıkları yürüyüşte savaş karşıtı sloganlar atarak, “Kadınların bu savaşta rızası yok” pankartı taşıdı. 

 

2017: Bu yıl “Hayatlarımıza müdahale etmeye hayır” ve “Feminist mücadelemizin geri dönüşü yok” pankartlarını taşıyan kadınlar, Taksim Meydan’dan Tünel’e yürüdü. “Hayatlarımızı istiyoruz” diyen kadınlar, İstanbul dışında Türkiye’nin dört bir yanında yürüyüşler düzenledi. Bu yürüyüşlerin yapıldığı Ankara, Antalya ve Kocaeli de, valilik yasaklarını gösteren polislerin müdahalesi sonucu onlarca kadın gözaltına alındı.

 

2018: Etkinlikler kapsamında binlerce kadın, “Hayatımız, isyanımız, mücadelemiz: Feminizm” sloganıyla Fransız Kültür Merkezi önünde 16. Feminist Gece Yürüyüşü’nde bir araya geldi. İstiklal Caddesi'nden tünel doğru yürüyen kadınlar, kadına yönelik şiddet, taciz, tecavüz ve çocuk istismarını protesto etti. Kadınlar, engellemelere rağmen eş zamanlı olarak Eskişehir, Ankara, İzmir, Mersin ve Adana başta olmak üzere birçok kentte sokakları terk etmedi. 

 

2019: Bu yıl Taksim Meydanı kadınlara yasaklandı. Ancak erkek egemen sistemin yasağını tanımayan binlerce kadın, aynı adreste buluştu. "Dünya yerinden oynar kadınlar özgür olsa", "Susmuyoruz, korkmuyoruz, itaat etmiyoruz" sloganlarıyla Fransız Kültür Merkezi önünde bir araya gelen kadınlar, polis tarafından ablukaya alınarak Tünel’e yürümelerine izin verilmedi. Kadınları Taksim Meydanı'na sürükleyen polis, arka sokaklarda müdahalede bulundu. Çok sayıda kadına şiddet uygulayarak, gözaltına aldı. Buna rağmen gece geç saatlere kadar Taksim Meydanı’nı terk etmeyen kadınlar, polis şiddeti ve gözaltıları protesto etti. İzin verilmeyen ve polisin kadınlara şiddet uyguladığı 17. Feminist Gece Yürüyüşü sonrası ise kamuoyunu belirleyen yürüyüşe katılan kadınların ezanı protesto etmesi gibi yürüyüşle ilgisi olmayan bir konu oldu. 

 

2020: Valilik kararıyla kadınlara yasaklanan Taksim Meydanı ve İstiklal Caddesi’ne çıkan bütün yollar polis tarafından sabahın erken saatlerinden itibaren kapatıldı. İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi önünde yasak kararına rağmen toplanan kadınlar, "Gülistan Doku nerede?", "İşsizlik, yoksulluk faturalar suçum değil", "Çocuk haklarını aklayan bir ülke istemiyoruz" ve "Yaşasın feminist mücadelemiz" dövizlerini taşıyarak, "Susmuyoruz, korkmuyoruz itaat etmiyoruz", "Erkekler evlere ütü yapmaya", "Kadın cinayetleri politiktir" sloganları attı.

 

Sıraselviler Caddesi'nden açıklamanın yapılacağı Fransız Kültür Merkezi önüne doğru yürümek isteyen kadınların önüne barikat kuran polis, izin vermedi. Bu sırada kadınların bir kısmı Karaköy'e doğru yürüyüşe geçerken, polis barikatını geçmek isteyen bir gruba polis biber gazıyla müdahale etti. Gözaltına alınan 34 kadın, 9 Mart sabahı serbest bırakıldı. 

 

2021: Bu yıl kadınlar, 19’uncu Feminist Gece Yürüyüşü’ne hazırlanıyor. Yürüyüşe sayılı günler kala “Patriyarkaya, nefeslerimizi kesmeye, bizi sürekli baskı altına almaya çalışanlara, bize sürekli neyi yapıp neyi yapamayacağımızı salık verenlere, karşı feminist isyanla buluşuyoruz. Geceler de, sokaklar da, meydanlar da, hayatımız da bizim!” şiarlarıyla çağrılar yapılmaya devam ediliyor.  

 

19’UNCU FEMİNİST GECE YÜRÜYÜŞÜ

 

8 Mart Kadın Platformu üyelerinden Nupelda Çelik, Feminist Gece Yürüyüşü için kadınları Taksim’e çağırdı. Pandemi sürecinin bahane edilerek kadınların daha fazla baskı ve hak ihlallerine maruz kaldığını dile getiren Çelik, bu yılki yürüyüşün bu anlamda nemli olduğunu vurguladı. İstanbul Sözleşmesi tartışmaları sürecinde, yaşanan hak ihlalleri, kadın cinayetleri, taciz ve tecavüzlere karşı kadınların erkek-devlet politikalarına karşı sokaklarda olmaya devam edeceğinin altını çizen Çelik, 19’uncu Feminist Gece Yürüyüşü’nün kadınların kararlılığının göstergesi ve isyanı olacağını dile getirdi. 

 

HEP BİRLİKTE ALANLARA

 

Her geçen sene kadınların direnişi büyüterek yürüyüşe katıldığını ifade eden Çelik, “Geçen sene pandemi bahane gösterilerek yürüyüşümüz engellenmişti. Fakat buna rağmen kadınlar, Taksim’i bırakmadan, vazgeçmeden yürüyüşlerine ara sokaklardan devam ettiler. ‘Yeni Kapı’ gibi sembolik ve anlamsız alanları kabul etmediler. ‘Feminist Gece Yürüyüşü Taksim’de olur’ diyerek bütün engellemelere rağmen yürüyüşlerini gerçekleştirdiler” hatırlatmasında bulundu. 

 

TAKSİM’E ÇAĞRI

 

Pandemi koşullarına rağmen bu yılda fiziksel mesafelerini koruyup, mor maskeleriyle alanlarda olacaklarını söyleyen Çelik, feministler, kadınlar ve LGBTİ+’lar olarak bütün yok sayılmalara, tacizlere, tecavüzlere, geriletme çabalarına rağmen 8 Mart’ta Taksim’de olacaklarını belirtti. Çelik, erkek devlet şiddetine karşı Feminist Gece Yürüyüşü’ne çağrısını yineledi. 

 

SON 

 

MA / Berna Kişin