RİZE - Yaş çay taban alım fiyatının 4 lira olarak açıklanmasına tepki gösteren Rize Ziraat Odası Başkanı Nevzat Paliç, çay destekleme primine 11 yılda 1 kuruş zam yapıldığını ve özel sektöre mahkum edilen üreticinin mağdur edildiğini belirtti.
Doğu Karadeniz'deki çay hasadı 17 Mayıs'ta başladı. Binlerce üretici bu yıl da koronavirüs (Kovid-19) salgını gölgesinde çaya ilk makası vurdu. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, hasadın başladığı gün yaptığı açıklamada, yaş çayın taban alım fiyatını 3 lira 87 kuruş, 13 kuruşluk destek primi ile birlikte 4 lira olarak duyurdu. Ancak bu fiyat üreticiyi memnun etmedi. Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü (ÇAYKUR) tarafından verileceği açıklanan bu fiyatın özel sektörde daha aşağılara indiğine dikkati çeken üreticiler, mağduriyetlerinin artacağını belirtiyor.
Rize Ziraat Odası Başkanı Nevzat Paliç, 2021 yaş çay taban alım fiyatını ve üreticiye etkilerini değerlendirdi.
TALEP KARŞILANMADI
Geçtiğimiz yıl açıklanan fiyatlar ile üreticinin mağduriyetinin artmaya başladığını söyleyen Paliç, geçen yıl tarım ürünleri arasında en düşük fiyatın çaya verildiğini ifade etti. Özel sektörün fiyat düşürmeme garantisi verdiğini anımsatan Paliç, “Ama özel sektör 3 gün sözünde duramadı. Çayımızın yüzde 40’ını düşük fiyattan satın aldı. Yani 2020 yılında tarımda en çok çay üreticisi mağdur oldu. Üreticiyi göz önünde bulundurarak, fiyatın 4 lira 40 kuruş olmasını istedik. Geçen seneye göre yüzde 30'lık bir zamma tekabül ediyordu. Bu fiyat bile aslında gübre zammını ya da çaydaki maliyetler açısından yetersizken, daha düşük bir fiyat açıklandı” diye kaydetti.
SANAYİCİ MEMNUN
Açıklanan fiyatın sadece çay sanayicisi için olumlu olduğunu ifade eden Paliç, geçtiğimiz yıl da benzer bir durumun yaşandığını söyledi. Paliç, Tarım Bakanının çay sanayicisinin memnun olduğu yönündeki sözlerine işaret ederek, “Doğru söylüyor, çay sanayicileri memnun. Ama 210 bin tane çay üreticisi memnun değil. Fakat bu sorunları Tarım Bakanına anlatamıyoruz. 20 senedir oda başkanlığı yapıyorum. Bu süre içerisinde bütün tarım bakanları Karadeniz’in en büyük ziraat odası olan Rize Ziraat Odasını ziyaret etmişlerdir. Şimdiki Bakan, bugüne kadar bizim odamıza gelmeyen tek bakandır. Görüşme talebimiz hale devam ediyor” diye konuştu.
11 YILDA 1 KURUŞ ZAM
Destek primini de yetersiz bulan Paliç, son 11 yılda destek primine sadece 1 kuruşluk zam yapıldığını aktardı. Destek primine en son 6 yıl önce zam yapıldığını anımsatan Paliç, “Destekleme verildiği zaman ürünün maliyeti düşer. Hem yurtdışından ithalatın hem de kaçağın azalması için primlerin artmasını da talep ediyoruz. Yani 11 senede 1 kuruş artması bizi tatmin etmiyor. Doğu Karadeniz’de 4 ilde 210 bin tane çay üreticisinden bahsediyoruz. Bunu 5 ile çarpsak 1 milyonun üzerinde insanın doğrudan tek gelir kaynağı çaydır" ifadelerini kullandı.
ÜRETİCİ ÖZELE MAHKUM
ÇAYKUR’un kota uygulamamasının ilk etapta olumlu olduğunu kaydeden Paliç, fakat yıllık üretim kapasitesinin 9 bin 200 ton olduğuna ve bu kapasitenin dolması ile birlikte günlük kota uygulamasına geçildiğini belirtti. Paliç, “Kontenjan günlük 20 kiloya indirildiği zaman üreticinin çayı depolama ve bekletme imkanı yok. Böyle olunca vatandaş özel sektöre mecbur kalıyor. Özel sektörün eline böyle bir fırsat geçtiği zaman fiyatı indiriyorlar. Ya da 1 yıl vadeli alıyorlar. Bu da yine fiyatın indirilmesi anlamına geliyor. Şimdi bunlar böyle yaptığı zaman fiyat indirmek istemeyen özel sektör de indirmek durumunda kalıyor. Fiyat indirmek istemeyen sanayicilere de baskı yapıyorlar” diye kaydetti.
YÜZDE 40'A FİYAT DÜŞÜŞÜ
Özel sektörün fiyatları düşürmemesinin en önemli talepleri arasında yer aldığını dile getiren Paliç, şunları söyledi: “Yüzde 40’a kadar fiyatları düşürüyorlar. Yaş çay karşılığı kuru çay veriyorlar. Onu da farklı bir fiyattan verdikleri için yine üretici mağdur oluyor. Ya da çayı 1 sene vadeli alıyorlar. Üretici gübreyi peşin alıyor, işçiyi peşin çalıştırıyor. Vatandaş bu maliyetleri nasıl karşılasın? Bu sektörün tabanında üretici vardır. Üretici olmazsa bunların hiçbiri olmaz. Önce üreticiye sahip çıksınlar. Tüketiciye de kaliteli ürün içirilelim. Onlar da memnun olsun. Ben hiçbir ayağın mağdur olmasından yana değilim."
MA / Tolga Güney