Dilbilimci Ali Husein Kerim Kürtçe ile 60 dilin karşılaştırılmasını içeren bir sözlük hazırladı. Husein, Kürtçe Etimoloji Sözlüğü (Karşılaştırmalı) çalışmasını ve sözlüğü hazırlarken yaşadığı zorluklarını anlattı. 60 dilde kelime kökenli bir çalışma yaptığını belirten Husein, böyle bir çalışmanın ilk defa yapıldığını söyledi. 

 

Geçmişten beri Kürtçe hakkında birçok yersiz şeyin söylediğini ifade eden Husein, “Bir Kürt olarak da bu söylemlere çok üzülüyordum. Kürtçenin layık olduğu yere oturtulması için kökeni hakkında uluslararası alanda bilimsel bir çalışma yapmak istiyordum. Bu çalışmayı yaparken bazı yöntemler aradım. Bu yöntemler içerisinde; konusuna, yaşam stillerine, dünyanın fiziki yapısına göre yaşamda belirli olan şeylere ilgili olarak bir sözlük hazırlamak istedim. Ancak bu sözlüğün diğerlerinden daha farklı olması gerekiyordu. Bunun için çeşitli dillerle karşılaştırmak zorunluluğu doğdu. Bu karşılaştırmayı yaparken gerçekten Kürtçenin çok orijinal bir dil olduğu kanaatim oluşmaya başladı. Yani diyebilirim ki karşılaştırdığım dillerden birçoğu da ölü dillerdir” dedi. 

 

ARAŞTIRMA 2 YIL SÜRDÜ

 

Kitabın yazım aşamasında birçok kaynaktan yararlandığını ifade eden Husein, Hint Avrupa araştırmasıyla ilgili Latincenin, İbranicenin, Farsçanın kökeni ilgili birçok kitap okuduğunu söyledi. Araştırma döneminin 2 yıla yakın sürdüğünü dile getiren Husein, sözlüğün gerçekçi temellere oturtulması için Viyana, Berlin, Brüksel ve Romanya’daki bazı akademik çalışmalar yapan kütüphanelere giderek araştırma yaptığını belirtti. Hem araştırma yapıp hem de kitabı yazmaya çalıştığını ifade eden Husein, tüm bunları kendi imkanlarıyla  yaptığını sözlerine ekleyerek, “Maddi imkan sağlayan bir kurum olmadığı için daha çok maddi yönden zorluk çektim. Zorluklar olmasına rağmen sonunda başardım. Önemli olan da buydu” ifadelerini kullandı. 

 

‘KÜRTÇE DÜNYANIN EN ESKİ DİLLERİNDEN BİRİ’

 

Kürtçenin dünyada varlığını sürdüren en eski dillerden olduğunu söyleyen Husein, şöyle devam etti: “Kürtçe, Hititçe ve Sümerce gibi dillerin çağdaşı olan bir dildir. Arapça ve Farsçadan çok eski bir dildir. Bu nedenle Kürtçenin araştırılması için ölü dillere de başvurulması gerekti. Yani aynı kelimeye Hititçe, Latince, Hurice vb. gibi bakıyorsun nasıldır diye. İmkanlar derecesinde bulabildiğimizi araştırdık. Bu sözlük Kürtçe toplama bir dildir diyenlere bir cevap niteliğindedir. Araştırmada Kürtçenin ne kadar zengin bir dil olduğu karşımıza çıkıyor. Bu dille eğitim yapıldığı zaman Kürtçe dünyanın en gelişmiş dilleri arasına girecektir. Bütün diller yani hem Ortadoğu’daki hem de dünyadaki diller kendi geçmişlerini Kürtçenin içerisinde arayabilirler. Mezopotamya’dan kelime göçünün nasıl yapıldığını takip edebilirler. Bugün yeryüzünde dinler içerisindeki teknik terimleri, tanrı isimleri ve melek isimlerine bakıldığı zaman kökenleri Kuzey Mezopotamya’dan gittiği söyleyebiliriz. Kuzey Mezopotamya ise daha çok Kürt dilinden Avrupa’ya doğru aktığını ve Kürt dilinin de öyle söylendiği gibi sadece basit bir dil olmadığı bunun Proto-Fırat dillerinin gelişmesi sonucu ortaya çıktığı anlaşılıyor.”

 

'BATI VE DOĞU HİNT-İRAN DİLLERİ ARASINDA KÖPRÜDÜR'

 

Kürtçenin eski dillerden olan Hurrice ve Sansikritçe’ye çok benzediğini belirten Husein, “Hint-İran dillerine baktığımızda Kürtçe, Farsça’dan daha yakındır. Yine eksi Hintçeye çok benziyor. Topografik yer isimleri ve insan isimlerinde Kürtçenin daha orijinal bir dil olduğunu söyleyebiliriz. Özellikle Kurmancî lehçesine dikkat çekmek istiyorum. Bu lehçe ile Batı ve Doğu Hint-İran dilleri arasında bir köprüdür” vurgusunda bulundu. 

 

Yaptığı çalışmayla Kürtçe üzerinden kurgulanan tezlerin çürüdüğünü ifade eden Husein, "Çalışmamın başka dillere çevrileceğini biliyorum. Bazı dil bilimciler kendi dillerine çevirecekler. Şimdi biz buradaki bulunan bazı makaleleri yayınlıyoruz. İleride imkânım olursa hepsini Kürtçeye de çevireceğim. Kürtçeye çevrilmediği sürece benim için bu çalışmanın bir anlamı olmaz” diye konuştu.