Mübadelenin parçaladığı bir ailenin hikayesi

img

İZMİR - Yunanistan'da yaşayan Anastasia Kosmidou, mübadele nedeniyle kaybettiği teyzesi Anastasia (Fatma Bazdan) ile çocuklarını bulmak için yıllardır mücadele veriyor.  

Osmanlı'nın son yıllarında başlayan ve cumhuriyet kurulduktan sonra da devam ettirilen “Türkleştirme ve Müslümanlaştırma” politikası, beraberinde acı, katliam ve gözyaşı getirdi. Katledilen ve sürgüne gönderilen binlerce Ermeni ve Rum ailesinin çocuklarına bu süreçte el konuldu. Aileler, yıllarca çocukları ve kardeşlerini aramak zorunda kaldı. Türk-Müslüman kimliğiyle yetiştirilen bu çocuklardan bazıları aileleriyle tanışabilirken, birçoğu halen ailelerinden ve kimliklerinden uzak bir yaşam sürüyor. 
 
Türkiye ve Yunanistan arasında 1923'de Lozan Barış Antlaşması'na ek olarak yapılan Mübadele Sözleşmesi uyarınca Türkiye ve Yunanistan kendi ülkelerinin yurttaşlarını din esası üzerine tehcir ve zorunlu göçe tabi tuttu. Bu anlaşma gereği Türkiye'den 1 milyon 200 bin Ortodoks Hristiyan Rum, Türkiye'den Yunanistan'a gönderildi, Yunanistan 500 bin Müslüman Türkiye'ye getirildi. Yunanistan'a gönderilen Hristiyanların yaklaşık 250 bini Pontoslu Rumlardan oluşuyordu. Bu zorunlu göç sırasında ise binlerce aile çocuklarını, kardeşlerini bu topraklarda bırakmak zorunda kaldı. Kendisi de Trabzonlu bir Rum olan Yunan yazar Yorgo Andreadis, Tamama-Pontus'un Yitik Kızı, Tolika Bacikam Al Beni ve Temel Garip Todoron adlı kitaplarında Pontos’un yitik çocukları Tamama, Tolika ve Todoron'un gözünden Pontos'da yüz yıl önce yaşanan acıları gözler önüne serdi.
 
TEYZESİNİ EN SON 1955'TE GÖRDÜ
 
Yunanistan'da Seres'in Lithotopos köyünde yaşayan Anastasia Kosmidou (85) da yıllardır mübadelenin parçaladığı ailesini birleştirmeye çalışıyor. Anastasia'nın ailesi nüfus değişimi ile birlikte Samsun Bafra ilçesinden Yunanistan Seres'e zorunlu olarak göçen ailelerden. Bu göç sırasında ailenin 4 yaşındaki küçük kızı kayboluyor ve aile onu bulamadan yurtlarından apar topar gönderiliyor. Kayıp teyze yıllar sonra 1950'li yıllarda tekrar bulunuyor, fakat Anastasia olan adı Fatma Bazdan olarak değiştirilmiş, Müslüman olmuş, evlenmiş ve 4 çocuğu olmuş. Ailenin uğraşları sonucunda 1955 yılında Yunanistan'a giden Fatma Bazdan 1 ay orada kalıyor ve ailesini, nerede kaldığını ve o gün nasıl kaybolduğunu anlatıyor. Vizesinin bitmesinin ardından Fatma Bazdan Türkiye'ye dönüyor. Fakat ardından yaşanan 6-7 Eylül Pogromu, 1964'te İstanbul Rumlarının zorunlu göç ettirilmesi ve Kıbrıs üzerinden artan Rum düşmanlığı ailenin arasına bir kere daha set çekiyor. Teyzesini en son 1955 yılında 12 yaşındayken gören Anastasia Kosmidou şimdi onun çocuklarını arıyor.
 
'TEYZEMİ BULAMADAN GELMİŞLER'
 
Ailesinin mübadeleden önce de çok zorluklar çektiğini belirten Kosmidou, babasının İstiklal Mahkemesi'nde yargılandığı ve tutuklandığını aktardı. Babasının daha sonra cezaevinden kaçtığını ve yıllarca dağlarda yaşadığını belirten Kosmidou, babasının Lozan Antlaşması'na ek olarak Mübadele Sözleşmesi yapılınca köye geldiğini ve ailenin hazırlanmaya başladığını anlattı. Göç edecekleri gün o zaman 4 yaşında olan teyzesinin bir anda kaybolduğunu kaydeden Kosmidou, "Tüm aile buraya gelmiş sadece annemin bir kız kardeşi orada kalmış. Annem onu çok aramış, ama bulamamış, teyzem daha sonra arkadaşlarının onu buğdayların içine sakladığını anlattı. Yunan olduğu için başına bir şey gelmesin diye saklamışlar. Ailem onu bulamadan vapurlara bindirilip, buraya gönderilmişler" ifadelerini kullandı.
 
ANASTASİA FATMA OLMUŞ
 
Uzun yıllar teyzesini aradıklarını aktaran Kosmidou, 1950’lerin ortasında Drama'dan Samsun'a kendi yakınlarını aramaya giden Yusuf isimli birinin sayesinde teyzesine ulaştıklarını söyledi. Yusuf'un akrabalarını ararken Samsun'da teyzesine denk geldiğini kaydeden Kosmidou, "Yusuf Yunanistan'da kimin yakınları kayıpsa adres toplayıp Türkiye'ye gitmiş. Annem de teyzemin adresini verdi. Yusuf Samsun'da kendi akrabalarını ararken, isimleri okuyor ve teyzemin aklına annesinin, babasının ve kardeşinin ismi geliyor. 'Bunlar benim ailem' demiş. Teyzem öyle bulundu. Annem çok sevindi, ağladı. Biz harekete geçtik, o zaman Türkiye'ye gidip gelemiyorduk. Annem mektuplar yazdı, teyzem 1955'te buraya geldi, 1 ay kaldı. 3 erkek 1 kız çocuğu varmış. Erkek çocuklarının ismini unuttum Ali, Kemal ve Fikret olabilir aklımda öyle kaldı. Ama kızının ismi Düriye ve İzmir'de yaşıyormuş" diye konuştu.
 
TEK FOTOĞRAFINI DA KAYBETTİ
 
Teyzesi Türkiye'ye döndükten sonra bir daha mektuplaşma olmadığını ve hiç görüşemediklerini ifade eden Kosmidou, "Teyzem bize adresi ile kendisi ve oğlunun bir fotoğrafını vermişti. O dönem Samsun'un merkezinde Madde Sokağı No: 31 adresinde oturuyormuş. Geçen senelerde teyzemi çok aradım ama bulamadım. Kendileri pazarda eşya satıyor, oğulları vapurda çalışıyormuş. Teyzemin tek fotoğrafını da onu bulabilirim derken kaybettim. Almanya'dan Yunanistan'a dönerken, yolda Türklerle karşılaştık. Samsun'da yaşadıklarını söylediler, bende hikayemi anlattım. Onlar da 'Bizde Samsun'da yaşıyoruz, onu buluruz' dediler ve teyzemin fotoğrafını onlara verdim. Ama bir daha onlarla da iletişime geçemedim ve teyzemin tek fotoğrafını da kaybettim. Çok pişman oldum" diye belirtti.
 
'AİLEMİ BULMAK İSTİYORUM'
 
Teyzesinin muhtemelen artık hayatta olmadığını ama çocuklarına ulaşmak istediğini söyleyen Kostidou, "Bulunamazlarsa yine üzüleceğim ama bulunurlarsa çok sevineceğim. Yıllar sonra bir çok insan akrabalarını buluyor. Teyzemin oğlunun bir fotoğrafı var belki tanıyan çıkar. Eğer yaşıyorlarsa anneleri onlara Yunanistan'a geldiğini burada akrabaları olduğunu anlatmıştır. Bugün bulunsa ben hemen oraya giderim. Çocuklarının çocukları da olsa onlar benim ailem. Bilenler, duyanlar, doğruyu bize aktarsınlar" şeklinde konuştu.
 
MA / Tolga Güney

Diğer başlıklar

12:00 Gazeteci Üçar hakkında tahliye kararı
11:57 Meslektaşlarının katledilmesine tepki gösteren gazeteciye soruşturma
11:55 Bahçeli’den 'provokasyon' açıklaması
11:55 İSİG raporu: Haziran’da 164 işçi yaşamını yitirdi
11:40 'Çatışma ve Çocuk Hakikat Komisyonu' kurulacak
11:08 Kelepçe dayatmasını reddeden tutsak: İnsanca tedavi görmek istiyorum
10:55 Vedat Aydın Futbol Turnuvası'nda galip belli oldu
10:52 Hesendîn'de madene karşı gece boyu nöbet
10:52 AKP’li Ölmez’in şikayetiyle gözaltına alınanlardan 3’ü tutuklandı
10:24 Kadınlar 'Barış Yürüyüşü' için Ankara'da
10:19 CHP’li belediye başkanları adliyeye sevk edildi
10:00 İmralı Heyeti ve Adalet Bakanlığı görüşmesi ertelendi
09:37 Elkê'de 3 bölgeye giriş çıkışlar yasaklandı
09:30 Almanya'da 'Mûsa Anter-Hrant Dink: İki Ses, Tek Hafıza' buluşması
09:30 İran: Saldırılarda bin 60 kişi yaşamını yitirdi
09:25 Teksas'ta selde hayatını kaybedenlerin sayısı 104'e çıktı
09:20 Bir sigara gurubuna zam
09:05 Antalya’dan Gimgim’e arıcılık için geldiler
09:05 Halk buluşmaları: Öcalan'a güven tam, eşit yurttaşlık talebi
09:04 İtalyan parlamenter: Öcalan’ı dinlersek çözüme ulaşırız YENİLENDİ
09:00 Karabudak: Kurulacak komisyona Alevilerin taleplerini ileteceğiz
09:00 08 TEMMUZ 2025 GÜNDEMİ
00:47 Hesandîn'de madene karşı nöbet eylemi
00:01 'Demokratik Toplum Buluşmaları' devam ediyor
07/07/2025
23:36 Tetwan Festivali 11'inci günü geride bıraktı
23:26 KCK’den yeni açıklama: Tören canlı yayınlanmayacak
22:12 ABD, HTŞ'yi 'terör örgütü' listesinden çıkardı
21:19 Manavgat Belediyesi soruşturmasında 7 tutuklama
21:14 Adana Demokrasi Platormu: Zeydan Karalar'ı serbest bırakın
20:43 Bakanlık, CHP'li Böcek'i belediye başkanlığı görevinden aldı
20:17 Cizîr'de kaza: Bir kişi yaşamını yitirdi
19:54 Katledilişinin 34'üncü yılında anıldı: Binlerce Vedat Aydın doğdu
19:35 DEDAŞ'tan 'kaçak saldırı': 3 kadın yaralandı
19:27 İmralı Heyeti Adalet Bakanı ile görüşecek
18:39 Balıkesir ve Aydın'da yangın
18:26 Gediz Elektrik'e İzmir yangınları tepkisi
17:37 İmralı'da aile görüşmesi
16:45 İmralı Heyeti'nden açıklama: Sürecin ilerlemesi konusunda karşılıklı irade devam ediyor
16:37 Botan TUHAD-DER Şirnex’te kongreye gitti
16:08 İmralı Heyeti ile Erdoğan görüşmesi sona erdi
15:52 Pêrtag’de pomza ve kum ocağı projesine karşı yürüyüş
15:20 'Kürt Meselesi' araştırması: Çoğunluğa göre çözüm olursa demokratikleşme olur
15:03 İmralı Heyeti ile Erdoğan görüşmesi başladı
14:57 İmralı Heyeti: Yeni aşamanın gerekliliklerini istişare edeceğiz
14:45 Beltur işçileri gözaltına alındı
14:35 Ayşe Barım tahliye edilmedi
14:23 Erdoğan'dan Özel'e tazminat davası
14:23 İşçiler TBB önünde: Suskun kalanlar adaletsizliğe ortaktır
14:07 ÖHD: Tokat Cezaevi’nde tedaviye erişim yok
13:40 İBB operasyonlarını yürüten polis görevden alındı
13:39 Tutsak gazetecinin hastaneye sevkine engel
13:31 Rapor: Kadınların yüzde 65'i evde katledildi
13:04 Zırhlı araçla ezilen Can davasında dosya savcıya gönderilecek
12:49 İzmir ve Kütahya'da yangın
12:13 İmralı Heyeti ile eş genel başkanlar bir araya geldi
12:09 Hanifi Zengin müdür yardımcılığına atandı
12:03 AKP’li Ölmez’in şikayeti üzerine köye baskın: 7 gözaltı
11:51 Yunanistan'da 4,1 büyüklüğünde deprem
11:45 CHP'li tüm belediye başkanları Ankara'ya çağrıldı
11:24 4 asker daha hayatını kaybetti
11:07 EŞİK: Miras hakkınıza sahip çıkın
10:59 Ev baskınında polis şiddeti ve ölüm tehdidi
10:52 İsrail’den Yemen’e hava saldırısı
10:23 Manisa'da iş cinayeti
09:26 Gazeteci Aslan: Tören için Abdullah Öcalan'ın çağrısı bekleniyor
09:07 Vinçten üzerine palet düşen işçinin hayati tehlikesi sürüyor
09:06 Hindistanlı insan hakları aktivist: Kürt mücadelesi ilham verici
09:05 Ev sahibinden yüzde 98 engelli kiracıya tehdit ve hakaret
09:04 ÖHD'li Demir: Sürecin başarıya ulaşması için Öcalan’ın özgürlüğü şart
09:02 Licê'de tarihi mağara kalker ocağı tehdidi altında
09:01 Nerdüş’deki baraj ve HES projesi 12 köyü etkileyecek
09:00 07 TEMMUZ 2025 GÜNDEMİ
08:44 Teksas'ta sel felaketi: Ölü sayısı 82'ye çıktı, 41 kişi kayıp
08:39 Yaşamını yitiren asker sayısı 8'e çıktı
06/07/2025
23:02 Festival, konser ve stand-upla sürdü
22:17 'Sürecin yürütücüsü Öcalan'dır, ona güvenimiz sonsuzdur'
21:02 'Zarok Ma 4 yılda 3 bini aşkın çocuğa eğitim verdi'
20:32 KESK: Tek adam rejimi bundan böyle halk karşısında bulacak
20:16 Gazeteci Soykan serbest bırakıldı
20:15 Abdullah Öcalan: Yeni bir aşamaya geçiyoruz
19:38 Gençlik örgütleri 'Suruç için, Kadri Bağdu için adalet' istedi
19:11 Aslı Aydemir'in tutuklanmasına tepki: Derhal serbest bırakın
18:43 'Kürtçeye statü' paneli düzenlendi
18:06 'Eğitim demokratik toplum sistemine uygun olarak güncellenmeli'
17:33 Özel'in erken seçim çağrısına AKP'den yanıt: Vakti gelince yenilenir
17:17 Şiddet failinin bekçi olduğu ortaya çıktı
17:07 Gençlik çalıştayı: Demokratik Modernite özgürleşmektir
16:55 Êlih’te erkek şiddeti
16:49 7 ayda 3 bin 181 yangın çıktı
16:01 DEM Parti’den CHP’ye ziyaret: Operasyon kayyım anlayışının devamıdır
15:22 DEM Parti İmralı Heyeti yarın Erdoğan ile görüşecek
15:06 Tülay Hatimoğulları’ndan CHP’ye ziyaret
14:58 İmralı Heyeti'nin Abdullah Öcalan ile görüşmesi sona erdi
14:43 DEM Parti MYK sona erdi
13:58 Gabar Dağı'ndaki yangın söndürüldü
13:31 Çocuk çalıştayı: Anadil toplumun temelidir
13:14 AKP’nin eski ilçe başkanı yangın çıkarttığı iddiasıyla tutuklandı
13:12 Tûşba'da yangın
13:04 DEM Parti MYK olağanüstü toplandı
12:28 Gençler çalıştayda buluştu: Demokratik toplum inşasına öncülük edeceğiz
12:23 Tülay Hatimoğulları CHP’yi ziyaret edecek
12:12 Gazeteci lehine zaman aşımından düşen dava yeniden görülecek
12:10 Husiler: İsrail havalimanına saldırı düzenledik
12:09 Süleymaniye'ye uçuş yasağı uzatıldı
11:46 Pakistan'da bina çöktü: 27 ölü
10:53 Şirnex'te erkek şiddeti
10:48 MKG: 7 kadın gazeteci gözaltına alındı, 2’si tutuklandı
10:35 ABD'de sel: 43 ölü, 20 çocuk kayıp
10:05 DEM Parti heyeti İmralı'ya doğru yola çıktı
09:44 JINNEWS Haziran ayı çetelesi: 19 kadın ve 1 çocuk katledildi
09:13 Bankaların haciz tehdidi yurttaşları zorluyor
09:13 Tedavi edilmeyen tutsak gözünü kaybetti
09:12 Efrîn'de Kürtlerin mülklerini ‘gasp etme’ komitesi kuruldu!
09:11 Aleviler kendi hakikatini belgeliyor
09:06 Djemila Benhabib: Öcalan ile görüşmek, tartışmak istiyorum
09:05 Gimgim’de köyler hizmet bekliyor
09:03 Pazarda veresiye defterlerinde boş sayfa kalmadı
09:02 Dünyanın gözü kulağı PKK'de: Hangi parti ve örgütler takip edecek?
09:01 Kürtçeye statü talebi: Süreçte aktif rol oynayabiliriz
09:00 06 TEMMUZ 2025 GÜNDEMİ
08:50 Jin Dergi ‘Kadınlar, İnanç ve Yüzleşme’ başlığıyla yayında
05/07/2025
22:55 Tetwan'daki festival konserlerle sürüyor
22:48 Muhittin Böcek tutuklandı
22:29 3 ilçedeki yangınlar kontrol altına alındı
22:14 Gazze'de katledilenlerin sayısı 57 bin 338’e çıktı
22:09 Pirsûs'ta katledilenler için Tuzluçayır'da yürüyüş
21:55 Özel'den Erdoğan'a istifa çağrısı
21:46 Birçok kentte 'süreç' temalı buluşma: Halk somut adım bekliyor
21:19 İngiltere Dışişleri Bakanı Lammy'den Şam’a ziyaret
21:14 Muhittin Böcek'e tutuklama talebi
20:40 CHP PM yarın olağanüstü toplanacak
20:06 Serra Bucak: Belediye başkanlarının yeri cezaevi değildir
19:46 Gabar Dağı’nda yeniden yangın çıktı
19:42 Kürtçe, Süryanice ve Ermenice kurslardan mezun olanlar belgelerini aldı
19:27 Muhittin Böcek adliyeye sevk edildi
19:22 Aydınlar barışı tartıştı: Direnenin direnenle dayanışma düzeyi düşük
19:11 Ege Denizi'nde 3,9 büyüklüğünde deprem
19:08 AKP’li Çelik'ten Özel'e yanıt
18:50 Emek ve Demokrasi Güçleri: Başkanları serbest bırakın
18:45 Deprem Bilimci Görür’den uyarı
18:18 Gazeteci Timur Soykan gözaltına alındı
18:16 'Kültürel soykırım' paneli: Köklerimize dönmeliyiz
18:08 İHD: Yangına geç müdahale ihlallere yol açtı
18:01 Bakırhan: Hukukun olmadığı bir sistem kimseye kazandırmaz
17:53 Aydın’da bir kadın katledildi
17:48 Bakan Tunç CHP’ye operasyonları eleştirenleri hedef aldı
17:43 Licê’deki yangın kontrol altına alındı
17:31 DEM Parti olağanüstü toplanıyor
17:27 Wan’da halk buluşmaları: Daha büyük bir mücadele başlıyor
17:14 Gözaltındaki Zeydan Karalar halkı belediye önüne çağırdı