Mübadelenin parçaladığı bir ailenin hikayesi

img

İZMİR - Yunanistan'da yaşayan Anastasia Kosmidou, mübadele nedeniyle kaybettiği teyzesi Anastasia (Fatma Bazdan) ile çocuklarını bulmak için yıllardır mücadele veriyor.  

Osmanlı'nın son yıllarında başlayan ve cumhuriyet kurulduktan sonra da devam ettirilen “Türkleştirme ve Müslümanlaştırma” politikası, beraberinde acı, katliam ve gözyaşı getirdi. Katledilen ve sürgüne gönderilen binlerce Ermeni ve Rum ailesinin çocuklarına bu süreçte el konuldu. Aileler, yıllarca çocukları ve kardeşlerini aramak zorunda kaldı. Türk-Müslüman kimliğiyle yetiştirilen bu çocuklardan bazıları aileleriyle tanışabilirken, birçoğu halen ailelerinden ve kimliklerinden uzak bir yaşam sürüyor. 
 
Türkiye ve Yunanistan arasında 1923'de Lozan Barış Antlaşması'na ek olarak yapılan Mübadele Sözleşmesi uyarınca Türkiye ve Yunanistan kendi ülkelerinin yurttaşlarını din esası üzerine tehcir ve zorunlu göçe tabi tuttu. Bu anlaşma gereği Türkiye'den 1 milyon 200 bin Ortodoks Hristiyan Rum, Türkiye'den Yunanistan'a gönderildi, Yunanistan 500 bin Müslüman Türkiye'ye getirildi. Yunanistan'a gönderilen Hristiyanların yaklaşık 250 bini Pontoslu Rumlardan oluşuyordu. Bu zorunlu göç sırasında ise binlerce aile çocuklarını, kardeşlerini bu topraklarda bırakmak zorunda kaldı. Kendisi de Trabzonlu bir Rum olan Yunan yazar Yorgo Andreadis, Tamama-Pontus'un Yitik Kızı, Tolika Bacikam Al Beni ve Temel Garip Todoron adlı kitaplarında Pontos’un yitik çocukları Tamama, Tolika ve Todoron'un gözünden Pontos'da yüz yıl önce yaşanan acıları gözler önüne serdi.
 
TEYZESİNİ EN SON 1955'TE GÖRDÜ
 
Yunanistan'da Seres'in Lithotopos köyünde yaşayan Anastasia Kosmidou (85) da yıllardır mübadelenin parçaladığı ailesini birleştirmeye çalışıyor. Anastasia'nın ailesi nüfus değişimi ile birlikte Samsun Bafra ilçesinden Yunanistan Seres'e zorunlu olarak göçen ailelerden. Bu göç sırasında ailenin 4 yaşındaki küçük kızı kayboluyor ve aile onu bulamadan yurtlarından apar topar gönderiliyor. Kayıp teyze yıllar sonra 1950'li yıllarda tekrar bulunuyor, fakat Anastasia olan adı Fatma Bazdan olarak değiştirilmiş, Müslüman olmuş, evlenmiş ve 4 çocuğu olmuş. Ailenin uğraşları sonucunda 1955 yılında Yunanistan'a giden Fatma Bazdan 1 ay orada kalıyor ve ailesini, nerede kaldığını ve o gün nasıl kaybolduğunu anlatıyor. Vizesinin bitmesinin ardından Fatma Bazdan Türkiye'ye dönüyor. Fakat ardından yaşanan 6-7 Eylül Pogromu, 1964'te İstanbul Rumlarının zorunlu göç ettirilmesi ve Kıbrıs üzerinden artan Rum düşmanlığı ailenin arasına bir kere daha set çekiyor. Teyzesini en son 1955 yılında 12 yaşındayken gören Anastasia Kosmidou şimdi onun çocuklarını arıyor.
 
'TEYZEMİ BULAMADAN GELMİŞLER'
 
Ailesinin mübadeleden önce de çok zorluklar çektiğini belirten Kosmidou, babasının İstiklal Mahkemesi'nde yargılandığı ve tutuklandığını aktardı. Babasının daha sonra cezaevinden kaçtığını ve yıllarca dağlarda yaşadığını belirten Kosmidou, babasının Lozan Antlaşması'na ek olarak Mübadele Sözleşmesi yapılınca köye geldiğini ve ailenin hazırlanmaya başladığını anlattı. Göç edecekleri gün o zaman 4 yaşında olan teyzesinin bir anda kaybolduğunu kaydeden Kosmidou, "Tüm aile buraya gelmiş sadece annemin bir kız kardeşi orada kalmış. Annem onu çok aramış, ama bulamamış, teyzem daha sonra arkadaşlarının onu buğdayların içine sakladığını anlattı. Yunan olduğu için başına bir şey gelmesin diye saklamışlar. Ailem onu bulamadan vapurlara bindirilip, buraya gönderilmişler" ifadelerini kullandı.
 
ANASTASİA FATMA OLMUŞ
 
Uzun yıllar teyzesini aradıklarını aktaran Kosmidou, 1950’lerin ortasında Drama'dan Samsun'a kendi yakınlarını aramaya giden Yusuf isimli birinin sayesinde teyzesine ulaştıklarını söyledi. Yusuf'un akrabalarını ararken Samsun'da teyzesine denk geldiğini kaydeden Kosmidou, "Yusuf Yunanistan'da kimin yakınları kayıpsa adres toplayıp Türkiye'ye gitmiş. Annem de teyzemin adresini verdi. Yusuf Samsun'da kendi akrabalarını ararken, isimleri okuyor ve teyzemin aklına annesinin, babasının ve kardeşinin ismi geliyor. 'Bunlar benim ailem' demiş. Teyzem öyle bulundu. Annem çok sevindi, ağladı. Biz harekete geçtik, o zaman Türkiye'ye gidip gelemiyorduk. Annem mektuplar yazdı, teyzem 1955'te buraya geldi, 1 ay kaldı. 3 erkek 1 kız çocuğu varmış. Erkek çocuklarının ismini unuttum Ali, Kemal ve Fikret olabilir aklımda öyle kaldı. Ama kızının ismi Düriye ve İzmir'de yaşıyormuş" diye konuştu.
 
TEK FOTOĞRAFINI DA KAYBETTİ
 
Teyzesi Türkiye'ye döndükten sonra bir daha mektuplaşma olmadığını ve hiç görüşemediklerini ifade eden Kosmidou, "Teyzem bize adresi ile kendisi ve oğlunun bir fotoğrafını vermişti. O dönem Samsun'un merkezinde Madde Sokağı No: 31 adresinde oturuyormuş. Geçen senelerde teyzemi çok aradım ama bulamadım. Kendileri pazarda eşya satıyor, oğulları vapurda çalışıyormuş. Teyzemin tek fotoğrafını da onu bulabilirim derken kaybettim. Almanya'dan Yunanistan'a dönerken, yolda Türklerle karşılaştık. Samsun'da yaşadıklarını söylediler, bende hikayemi anlattım. Onlar da 'Bizde Samsun'da yaşıyoruz, onu buluruz' dediler ve teyzemin fotoğrafını onlara verdim. Ama bir daha onlarla da iletişime geçemedim ve teyzemin tek fotoğrafını da kaybettim. Çok pişman oldum" diye belirtti.
 
'AİLEMİ BULMAK İSTİYORUM'
 
Teyzesinin muhtemelen artık hayatta olmadığını ama çocuklarına ulaşmak istediğini söyleyen Kostidou, "Bulunamazlarsa yine üzüleceğim ama bulunurlarsa çok sevineceğim. Yıllar sonra bir çok insan akrabalarını buluyor. Teyzemin oğlunun bir fotoğrafı var belki tanıyan çıkar. Eğer yaşıyorlarsa anneleri onlara Yunanistan'a geldiğini burada akrabaları olduğunu anlatmıştır. Bugün bulunsa ben hemen oraya giderim. Çocuklarının çocukları da olsa onlar benim ailem. Bilenler, duyanlar, doğruyu bize aktarsınlar" şeklinde konuştu.
 
MA / Tolga Güney

Diğer başlıklar

06/07/2025
23:02 Festival, konser ve stand-upla sürdü
22:17 'Sürecin yürütücü Öcalan'dır, ona güvenimiz sonsuzdur'
21:02 'Zarok Ma 4 yılda 3 bini aşkın çocuğa eğitim verdi'
20:32 KESK: Tek adam rejimi bundan böyle halk karşısında bulacak
20:16 Gazeteci Soykan serbest bırakıldı
20:15 Abdullah Öcalan: Yeni bir aşamaya geçiyoruz
19:38 Gençlik örgütleri 'Suruç için, Kadri Bağdu için adalet' istedi
19:11 Aslı Aydemir'in tutuklanmasına tepki: Derhal serbest bırakın
18:43 'Kürtçeye statü' paneli düzenlendi
18:06 'Eğitim demokratik topluma sistemine uygun olarak güncellenmeli'
17:33 Özel'in erken seçim çağrısına AKP'den yanıt: Vakti gelince yenilenir
17:17 Şiddet failinin bekçi olduğu ortaya çıktı
17:07 Gençlik çalıştayı: Demokratik Modernite özgürleşmektir
16:55 Êlih’te erkek şiddeti
16:49 7 ayda 3 bin 181 yangın çıktı
16:01 DEM Parti’den CHP’ye ziyaret: Operasyon kayyım anlayışının devamıdır
15:22 DEM Parti İmralı Heyeti yarın Erdoğan ile görüşecek
15:06 Tülay Hatimoğulları’ndan CHP’ye ziyaret
14:58 İmralı Heyeti'nin Abdullah Öcalan ile görüşmesi sona erdi
14:43 DEM Parti MYK sona erdi
13:58 Gabar Dağı'ndaki yangın söndürüldü
13:31 Çocuk çalıştayı: Anadil toplumun temelidir
13:14 AKP’nin eski ilçe başkanı yangın çıkarttığı iddiasıyla tutuklandı
13:12 Tûşba'da yangın
13:04 DEM Parti MYK olağanüstü toplandı
12:28 Gençler çalıştayda buluştu: Demokratik toplum inşasına öncülük edeceğiz
12:23 Tülay Hatimoğulları CHP’yi ziyaret edecek
12:12 Gazeteci lehine zaman aşımından düşen dava yeniden görülecek
12:10 Husiler: İsrail havalimanına saldırı düzenledik
12:09 Süleymaniye'ye uçuş yasağı uzatıldı
11:46 Pakistan'da bina çöktü: 27 ölü
10:53 Şirnex'te erkek şiddeti
10:48 MKG: 7 kadın gazeteci gözaltına alındı, 2’si tutuklandı
10:35 ABD'de sel: 43 ölü, 20 çocuk kayıp
10:05 DEM Parti heyeti İmralı'ya doğru yola çıktı
09:44 JINNEWS Haziran ayı çetelesi: 19 kadın ve 1 çocuk katledildi
09:13 Bankaların haciz tehdidi yurttaşları zorluyor
09:13 Tedavi edilmeyen tutsak gözünü kaybetti
09:12 Efrîn'de Kürtlerin mülklerini ‘gasp etme’ komitesi kuruldu!
09:11 Aleviler kendi hakikatini belgeliyor
09:06 Djemila Benhabib: Öcalan ile görüşmek, tartışmak istiyorum
09:05 Gimgim’de köyler hizmet bekliyor
09:03 Pazarda veresiye defterlerinde boş sayfa kalmadı
09:02 Dünyanın gözü kulağı PKK'de: Hangi parti ve örgütler takip edecek?
09:01 Kürtçeye statü talebi: Süreçte aktif rol oynayabiliriz
09:00 06 TEMMUZ 2025 GÜNDEMİ
08:50 Jin Dergi ‘Kadınlar, İnanç ve Yüzleşme’ başlığıyla yayında
05/07/2025
22:55 Tetwan'daki festival konserlerle sürüyor
22:48 Muhittin Böcek tutuklandı
22:29 3 ilçedeki yangınlar kontrol altına alındı
22:14 Gazze'de katledilenlerin sayısı 57 bin 338’e çıktı
22:09 Pirsûs'ta katledilenler için Tuzluçayır'da yürüyüş
21:55 Özel'den Erdoğan'a istifa çağrısı
21:46 Birçok kentte 'süreç' temalı buluşma: Halk somut adım bekliyor
21:19 İngiltere Dışişleri Bakanı Lammy'den Şam’a ziyaret
21:14 Muhittin Böcek'e tutuklama talebi
20:40 CHP PM yarın olağanüstü toplanacak
20:06 Serra Bucak: Belediye başkanlarının yeri cezaevi değildir
19:46 Gabar Dağı’nda yeniden yangın çıktı
19:42 Kürtçe, Süryanice ve Ermenice kurslardan mezun olanlar belgelerini aldı
19:27 Muhittin Böcek adliyeye sevk edildi
19:22 Aydınlar barışı tartıştı: Direnenin direnenle dayanışma düzeyi düşük
19:11 Ege Denizi'nde 3,9 büyüklüğünde deprem
19:08 AKP’li Çelik'ten Özel'e yanıt
18:50 Emek ve Demokrasi Güçleri: Başkanları serbest bırakın
18:45 Deprem Bilimci Görür’den uyarı
18:18 Gazeteci Timur Soykan gözaltına alındı
18:16 'Kültürel soykırım' paneli: Köklerimize dönmeliyiz
18:08 İHD: Yangına geç müdahale ihlallere yol açtı
18:01 Bakırhan: Hukukun olmadığı bir sistem kimseye kazandırmaz
17:53 Aydın’da bir kadın katledildi
17:48 Bakan Tunç CHP’ye operasyonları eleştirenleri hedef aldı
17:43 Licê’deki yangın kontrol altına alındı
17:31 DEM Parti olağanüstü toplanıyor
17:27 Wan’da halk buluşmaları: Daha büyük bir mücadele başlıyor
17:14 Gözaltındaki Zeydan Karalar halkı belediye önüne çağırdı
17:07 Güney Kürdistan Ulusal Kürt Kadın Birliği Platformu deklare edildi
16:35 Çocuk çalıştayında deneyimler paylaşıldı: Modelimizi oluşturmalıyız
16:16 'Hêviyên Hunerê' sergisi açıldı
16:13 Özgür Özel: Bu savaş ilanı demokratik siyasete açılmıştır
16:03 KHK eylemi 137'nci haftasında: Barışın önü işe iadelerle açılır
15:44 Sabahat Tuncel: 8 Temmuz’da Ankara’da buluşalım
15:39 DEM Parti'den Semsûr Belediyesi'ne dayanışma ziyareti
15:37 Amedspor yeni sezon formalarını tanıttı
15:21 Dörtyol yangınında son durum
15:16 Muratpaşa'da aynı yerde ikinci yangın
15:12 Licê kırsalında yangın
15:10 Antalya Arkeoloji Müzesi yıkılacak
14:58 Adana Büyükşehir Belediyesi önünde gözaltı protestosu
14:44 Silivri açıklarında 4,1 büyüklüğünde deprem
14:36 Ağır hasta tutsaklar Aktaş ve Gurban'ın tahliyesini istediler
14:19 Çocuk çalıştayında anadilde eğitime vurgu
14:09 İki kentte gençlik çalıştayı: Üzerimize düşeni yapacağız
13:58 Erdoğan'dan 'süreç' açıklaması: Titizlikle çalışıyoruz
12:56 Hatay'da deprem
12:56 Bakırhan'dan operasyonlara tepki: Antidemokratik uygulamalardan vazgeçin
12:51 Cumartesi Anneleri: Vedat Aydın dosyasında cezasızlığa son verin
12:26 CHP'nin Kurtulmuş ile yapacağı komisyon görüşmesi ertelendi
12:17 DEM Parti, Semsûr ve Adana belediyelerini ziyaret edecek
12:15 Hatay’da yangın kısmen kontrol altına alındı
12:01 Kayıp yakınları: Vedat Aydın’ın faillerini açığa çıkarın
11:32 CHP MYK'si olağanüstü toplandı
11:18 Eş genel başkanlar: Bu operasyonlar çözümün yolunu tıkıyor
11:11 Gençlik çalıştayında Ortadoğu'daki krizler ve çözümler tartışılacak
11:07 DEM Parti’den önemli bilgilendirme: İsim bildirin
10:44 Gabar’da binlerce ağaç küle döndü
10:03 DEM Parti'den İzBB tepkisi: Barış umuduna zarar veriyor
09:49 Köylüler nöbette: Yasa geri çekilene kadar mücadele edeceğiz
09:17 Hastane sevki 15 defa engellenen tutsağa alzeheimer tanısı konuldu
09:12 AYM'den Kader Ortakaya kararı: Yaşam hakkı ihlal edildi
09:07 İzol Davası yeniden görülecek: Avukatlardan 'tutuklama' başvurusu
09:06 Asgari ücrete ara zam tartışmaları: Birleşik mücadeleyle yol alabiliriz
09:06 Uytun davası 16 yıldır sürüyor: Asker cezalandırılmadı, gaz fişeği bulunmadı
09:05 AKP'li Nasıroğlu'nun şirketi Sisê'yi talan ediyor
09:04 Helikopterden atılan Şiban’a verilen ceza onandı
09:03 ‘Tehlikeli’ gemi söküm için Aliağa'da
09:02 Suavi: Sanat barışla özgürleşir
09:01 Amed’de düzenlenecek gençlik çalıştayına davet
09:00 05 TEMMUZ 2025 GÜNDEMİ
08:47 Belediye başkanı tutuklanmıştı: Vekili de gözaltına alındı
08:21 Dörtyol'da orman yangını: Bin 870 kişi tahliye edildi
08:02 CHP'li belediyelere operasyon: Karalar, Tutdere ve Böcek gözaltında
04/07/2025
22:52 Kürdistan ve Türkiye'de demokrasiyi sağlamalıyız'
21:06 Bakırhan'dan Soyer'in tutuklanmasına tepki: Derhal serbest bırakılmalı
20:31 Munzur Festivali çağrısı: Sanatçıların katılımı topluma güç verecektir
19:57 Zeytinlik yasasına karşı nöbette olan köylülere dayanışma ziyareti
19:44 Eskişehir'de madden aramaya ÇED olumlu kararı
19:33 KESK üyesi KHK'lilerin işlerine iadesi istendi
18:53 Omerya'daki yangın kontrol altına alındı
18:40 Yangından zarar görenlerle dayanışmaya valilik engeli iddiası
18:27 İhraç istemiyle disipline sevk edilen Jiyan Ormanlı'nın istifası istendi
18:07 Tunç Soyer ve CHP İl Başkanı Aslanoğlu tutuklandı
18:01 Pınar Bayrak'ı katleden Ziya Ecer’e ağırlaştırılmış müebbet
17:35 Pınar Bulunmaz davasında yine tutuklama çıkmadı
17:06 Diploma iptalini protesto eden öğrenci serbest
16:54 Tetwan’da ‘İnsan hakları ve barış’ paneli düzenlendi
16:34 Eskişehirliler Cengiz Holding'in maden projesine karşı eylemde
16:33 Buca ve Ödemiş’te yangın: Yerleşim yerleri boşaltıldı
16:10 Manavgat Belediye Başkanı gözaltına alındı
15:59 İstanbul'da 'Demokratik Toplum Çalıştayı' düzenlenecek
15:59 Xeceri'deki GES projesi iptal
15:41 İmamoğlu hakkında 'sahte diploma' iddianamesi
15:39 Gundik Festivali'ne itiraz: Fikriyatı başka yöne evrildi
15:31 ‘Öcalan’ın çağrısı Ortadoğu’yu istikrara kavuşturabilir’
15:24 ATK'den hasta tutsak Güler için ‘hayatını yalnız idame ettiremez' raporu
15:21 İnsan hakları sempozyumunda 'ortak mücadele' vurgusu
15:13 Defterdeki Kürtçe şarkılardan dolayı hücre cezası verildi
14:49 2 yıl 1 ay hapis cezasının gerekçesi: Öcalan'a 'PKK Lideri' demek!
14:39 DBP Agirî’de yeni yönetimini belirledi
14:29 Hindistan'da sel ve heyelan: 69 ölü, 110 yaralı