'Küçük Generalleri' kalemini yerde bırakmadı

img

AMED - Katledilmesine dair dava zaman aşımından düşürülen Musa Anter'in mirasını, "Küçük Generallerim" dediği gazeteciler sürdürüyor. Dicle Anter, "Birçok genç, cesaretle halka doğru haberi ulaştırmaya çalışıyor” dedi. 

“Türkiye’nin 55 yıllık girdisinin, çıktısının, yeminli canlı bir şahidiyim. Hem yalnız şahidi mi? Değil! Sanığıyım, mahkûmuyum ve davacısıyım” diyen gazeteci-yazar Musa Anter'in katledilmesinin üzerinden 32 yıl geçti. Anter, Mêrdin'in Nisêbîn (Nusaybin) ilçesine bağlı Sitililê kırsal mahallesinde 1920 yılında doğdu. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ndeki eğitimini tamamlamadan üniversiteden ayrılan Anter, 1950'li yıllardan itibaren Şark Postası, Dicle Kaynağı, İleri Yurt, Barış Dünyası, Yeni Ülke, Welat, Rewşen ve Tewlo isimli gazete ve dergilerde yazıları yayımlandı. İleri Yurt gazetesinde yayımlanan Kürtçe "Qimil/Kımıl" şiiri nedeniyle 1959 yılında tutuklanıp idamla yargılanan Anter, 1960 darbesinin ardından serbest kaldı. Anter, cezaevinden çıktıktan sonra Dicle-Fırat, Azadiya Welat, Yeni Ülke, Özgür Gündem, Rewşen ve Tewlo, Deng, Barış Dünyası ve Yön dergilerinde yazdığı yazıların dışında yedi kitap ve Kürtçe-Türkçe sözlük yayımladı.
 
11 YIL CEZAEVİNDE KALDI
 
Gazetecilik mesleğini sürdüren Anter, 12 Mart 1971'de tekrardan tutuklandı. Seyrantepe Askeri Cezaevi'nde 3 yıl kalan Anter, 12 Eylül 1980'de ise "Kürtçülük" propagandası yapmaktan tutuklanıp, Nusaybin Cezaevi'ne gönderilir. Bu süre içinde toplam 11 yıl cezaevinde kalan Anter, 20 Eylül 1992'de bir kültür-sanat festivaline katılmak için gittiği Amed'in Yenişehir İlçesi Seyrantepe Semti'nde JİTEM tetikçileri tarafından katledildiğinde 72 yaşındaydı. Anter'in katledilmesinin ardından JİTEM itirafçısı Abdulkadir Aygan, 2004 yılında cinayetin nasıl planlanıp işlendiğini anlattı. Aygan, JİTEM kurucusu Binbaşı Ahmet Cem Ersever, "Yeşil" kod adlı Mahmut Yıldırım, JİTEM elemanları Mustafa Deniz, Savaş Gevrekçi, Ali Ozansoy, itirafçı Cemil Işık (Hogir) ve Hamit Yıldırım'ın cinayeti işlediğini söyledi. 
 
AİHM TÜRKİYE'Yİ MAHKUM ETTİ
 
Soruşturma sürecinde ilerleme sağlanamaması ve bu konuda yaptıkları itirazlarda iç hukuk yolu tükenince Anter ailesi, 2000 yılında dosyayı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne (AİHM) taşıdı. AİHM, 19 Aralık 2006'da "yaşam hakkının ihlal edildiği ve cinayet hakkında etkin soruşturma yürütülmediği" kararına vararak, Türkiye'yi 28 bin 500 Euro tazminat ödemeye mahkûm etti. 
 
Dicle Anter
 
JİTEM itirafçısı Aygan'ın itiraflarının ardından, 29 Haziran 2012'de tetikçi Hamit Yıldırım'ın Şırnak'ta yakalanmasıyla dava soruşturmada ilerleme sağlanır. 25 Haziran 2013’te Hamit Yıldırım ile Yeşil kod adlı Mahmut Yıldırım, Abdülkadir Aygan ve emekli Albay Savaş Gevrekçi hakkında, "kasten insan öldürmek ve halkı silahlı isyana teşvik etmek" suçlarından hazırlanan iddianame, Diyarbakır 7'nci Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edildi. Ancak Hamit Yıldırım dışında cinayeti işleyenlerden hiçbiri tutuklanmadı. Haziran 2017'deki duruşmada sanık Hamit Yıldırım da, "uzun tutukluluk" gerekçesiyle tahliye edildi.
 
JİTEM DAVASIYLA BİRLEŞTİRİLDİ
 
Dava, 23 Aralık 2014'te JİTEM Ana Davası ile birleştirilerek, Ocak 2015'te "güvenlik" gerekçesiyle Diyarbakır 2'nci Ağır Ceza Mahkemesi'nden Ankara 6'ncı Ağır Ceza Mahkemesi'ne nakledildi. Ankara 6'ncı Ağır Ceza Mahkemesi, birleştirme kararına itiraz etti, ancak itirazı değerlendiren Yargıtay 5'inci Ceza Dairesi'nin 29 Ocak 2016 tarihli kararıyla iki davanın birleşmesi kesinleşti. JİTEM Ana Davası ile 1993 yılında "Yeşil" kod adlı Mahmut Yıldırım tarafından öldürülen Ayten Öztürk davasıyla birleştirilen davanın karar duruşması, 21 Eylül 2022'de Ankara 6'ncı Ağır Ceza Mahkemesi'nde görüldü. Anter Davası, JİTEM Ana Davası'nda tefrik edilerek, zamanaşımından düşürülmesine karar verildi. Mahkeme heyeti, Anter ailesi ve avukatlarının karar duruşması öncesi talep ettiği tefrik edilme talebini kabul etmezken, zamanaşımından bir gün sonraya duruşma günü vererek, davayı kapattı. 
 
'MÜCADELESİ ONLARI KORKUTTU'
 
Babasının "Ben 55 yıllık bu ülkenin tanığıyım, sanığıyım, davacısıyım" sözlerini hatırlatan Anter'in oğlu Dicle Anter, "Babamın olaylara hâkimiyeti, tanıklığı çok fazlaydı. Birçok davada sanık da oldu, dava da açtı. Babam, o dönemde Kürt dili ve kültürünün insan gibi yaşama hakkı olduğunu savunan ve bu konuda O zamanın şartları içinde büyük bir mücadele veriyor, aslında bu büyük bir cesaretti. Onları da korkutan buydu" ifadelerini kullandı. 
 
Canip Yıldırım'ın arkadaşı olan Anter'i "Musa, kalemiyle dünyanın en barbar devletine karşı savaşıyor" sözleriyle anlattığını söyleyen Dicle Anter, "Canip Amca, 'Bu deliliktir' der, ama babamı da 'Delilik ile dâhilik arasında bir insan' diyerek, tanımlardı. Babam, o dönemin iktidarlarını da muhalefetini de tanıyordu, ne düşündüklerini biliyordu. O kadar üzerlerine gitti ki, 80'den sonra bu onları bayağı rahatsız etti. Çünkü babama ceza verdiler, cezaevinde kaldı, sürgünde kaldı; ama vazgeçmedi bu yüzden hedef alındı. 'Musa Anter'i öldürürsek belki bu sorun çözülür' anlayışıyla bu cinayeti işlediler" diye konuştu. 
 
'AYM SONUCU BEKLENİYOR'
 
Babasının katledilmesine dair yürütülen soruşturma ve kovuşturma sürecinde birçok hukuksuzlukla karşı karşıya kaldıklarını vurgulayan Anter, AİHM'in ihlal kararı sonrası davaya dair umutlarının arttığını belirtti. Susurluk kazası sonrası ortaya çıkan devlet-mafya-JİTEM ilişkilerini araştırmakla görevlendirilen Meclis Araştırma Komisyonu Başkanı Kutlu Savaş'ın Anter cinayetiyle ilgili verdiği beyanda bir şey bilmediğini söylediğini aktaran Dicle Anter, tanıklardan Eski MİT Müsteşarı Mehmet Eymür'ün Orhan Miroğlu'nu "Tayfun olarak bilirdik" sözlerinin önemli olduğunu dile getirdi. Anter, "Ondan sonra o da (Miroğlu) mağdur ayakları yaptı, 'Bende vuruldum falan' dedi.  Vurulmasının nedeni esasında silahı çeken tetikçinin, Hamit Yıldırım (17-18) adlı kişinin bilinçsizliğinden. Orhan Miroğlu'nun kim olduğunu 18 yaşındaki Yıldırım bilmiyordu. Babamda tanınan bir insan… Abdulkadir Aygan, Cem Ersever orada. Böyle bir durumla karşı karşıya kaldık. Veriler o kadar çok ki cinayetin çözülmemesi imkânsız. Veriler var, ama bir türlü o verileri kullanacak irade gösterilmiyor. 30 yıldan sonra dosya zaman aşımını uğradı. Ama biz, yine Anayasa Mahkemesi'nin sonucunu bekliyoruz. Ondan sonra davayı tekrardan AİHM'e taşıyacağız. Hukuki süreç böyle işliyor şuanda" şeklinde konuştu.  
 
'MUSA ANTER GAZETECİLİĞİ'
 
Babasının mirasını "Küçük generallerim" dediği ardılları tarafından tüm baskılara rağmen sürdürüldüğünü ifade eden Anter, "Musa Anter gazeteciliği, cesaret isteyen bir gazeteciliktir. Kaleminin güçlü, az ve öz cümlelerle insanların kalbine ve beynine hitap eden bir üslubu olması gerekir. Bu nedenle Musa Anter gazeteciliği deniliyor. O geleneği sürdüren birçok genç, bu zor şartlarda Türkiye'de haber yapıyor. Müthiş bir özveri ve cesaretle, kamuoyunu bilgilendirmeye, halka doğru haberi ulaştırmaya çalışan bir ardıl grubu var. Onlar bu yükü taşıyor" diye belirtti. 
 
MA / Müjdat Can

Diğer başlıklar

12:46 Bakırhan Meclis’te konuşuyor CANLI
12:25 Zeyneb Celaliyan’ın tedavi hakkı engelleniyor
12:19 Enternasyonal öğrencilerden GÖÇİZDER'e ziyaret
11:58 Gazeteci Oruç’un adli kontrolü kaldırılmadı
11:49 Bahçeli: 27 Şubat İmralı açıklaması dışında hiçbir sözün hükmü yoktur
11:20 Kürtçe için 'strateji ve politika belirleme' çalıştayı başlıyor
11:05 Yolsuzluğu ortaya çıkardı, 4 yıldır tutuklu
10:14 Altında rekor üstüne rekor
10:02 Antalya Büyükşehir Belediyesi'ne operasyon: 6 gözaltı
10:00 4 ilde sağanak bekleniyor
09:44 'Kürt halkının tek talebi Abdullah Öcalan’ın özgürlüğü'
09:23 Wan’daki yurttaşlar: Rojin bu ülkenin adalet sınavı
09:21 Kızılpınar’da bir ilk: Kürtçe kursları başladı
09:18 Trump’un Erdoğan’a verdiği görev: Hamas’ı bitirmek
09:08 Wan’da beş mahalleden geçen tren hattı tehlike saçıyor
09:00 14 EKİM 2025 GÜNDEMİ
08:57 Bursa'da 15 kişi tutuklandı
13/10/2025
23:56 Gazeteci Akar'ın cenazesi Şirnex'e getirildi
23:45 Hakan Tosun'un saldırıya uğradığı görüntüler ortaya çıktı
23:28 X'te kampanya: #HakanTosunaNeOldu?
22:27 Çeşme’de iş cinayeti: 1 çocuk hayatını kaybetti
22:23 İsrail ateşkesi ihlal etti
21:24 Arkadaşları hastane önünde: Hakan Tosun'a ne oldu?
20:04 Mısır'da Gazze için imzalar atıldı
19:41 İsrail, 2 bine yakın Filistinliyi serbest bıraktı
19:25 Kayyımın işten çıkardığı 223 işçi 75 gündür direniyor
19:20 Yurt dışında yaşayan Yeşilova'nın evine polis baskını
18:44 Dr. Hikmet Kıvılcımlı Mersin’de anıldı
18:32 DFG: Hakan Tosun'a yapılan saldırı bir an önce aydınlatılsın
18:24 Kadınlardan 'Rojin Kabaiş soruşturması şeffaf yürütülsün' çağrısı
18:01 CHP İl Başkanlığı ablukası paylaşımlarına dava
17:46 EPDK’dan yeni düzenleme: Elektrikte sınır düşüyor, fatura artıyor
17:33 Gazeteci Hakan Tosun'un beyin ölümü gerçekleşti
17:31 CHP'den Demirtaş'a ziyaret
17:16 Gazze zirvesi öncesi Kahire'de patlama
16:59 ‘Zamanın izi’ sergisi sanatseverlerle buluştu
16:52 Şêxmeqsûd ve Eşrefiye’de 7 genç kaçırıldı
16:39 Mazlum Ebdî: Yerinden edilenlerin güvenli dönüşü öncelikli gündem
16:33 Şam görüşmesi sona erdi
16:19 Avukatlar Abdullah Öcalan ile görüşme gerçekleştirdi
15:09 Wan'da Rojin Kabaiş tepkisi: Eski savcı ve ATK hakkında suç duyurusu
14:58 KESK’liler Amed’den Ankara’ya yürüyüş başlattı
14:26 Gazeteci İmen serbest bırakıldı
14:15 Wan’da düzenlenecek dil çalıştayı için çağrı
14:05 Cezaevleri raporu: Tecrit toplumsal barışa saldırıdır
13:54 Şêx Murşid El Xeznewî trafik kazası geçirdi
13:52 Üniversite yemekhanesine rezervasyon sistemi getirildi
13:04 Kuzey ve Doğu Suriye komitesi Şam’da
13:02 Rojin Kabaiş dosyasındaki çelişkiler Meclis’e taşındı
12:49 ‘Gazze Zirvesi’ne Netanyahu ve Abbas da katılıyor
12:22 Akademisyen McLaren: Öcalan'ın sözleri bir güvercin gibi denizleri aştı
11:54 Komisyonda bu hafta kadın ve gençlik örgütleri dinlenecek
11:51 Bülent Arınç: Komisyon Öcalan’ı doğrudan dinlemeli
11:07 Asrın Hukuk Bürosu avukatları İmralı’da
11:05 ‘Özgürlük’ mitingine katılanlar: Öcalan’ın manifestosuyla başaracağız
10:54 DEM Parti: Faşist söylemlerle kadın siyasetçilerin hedef alınması tesadüf değil
10:35 Temelli: Komisyon bir an önce Abdullah Öcalan ile görüşmeli
10:09 Köln’deki ‘Öcalan’a özgürlük’ mitingi için bir aylık seferberlik
09:40 Gram altın ve ons altın haftaya rekorla başladı
09:14 Meteoroloji'den 16 kent için sarı kodlu uyarı
09:07 Vezan Karabulut: Öcalan'ın özgürlüğü kadınlar için de önemli
09:03 Bağdu katledileli 11 yıl oldu: Dosya yeniden ele alınmalı
09:00 13 EKİM 2025 GÜNDEMİ
08:48 Hamas ve İsrail karşılıklı rehine takasına başladı
12/10/2025
23:21 ABD: İsrailli esirler 24 saat içinde bırakılacak
22:13 Şiddet faili 10 gün sonra tahliye edildi
21:29 Şêxmeqsûd ve Eşrefiyê'de mazot yasağı nedeniyle elektrik sorunu
21:22 Gazeteci Hakan Tosun'a yönelik saldırıya ilişkin 2 kişi tutuklandı
20:10 DEM Parti Eş Genel Başkanları: Tosun'a yönelik saldırı derhal aydınlatılmalı
19:53 Ankara'da trafik kazası: 1 kişi hayatını kaybetti
19:45 DEM Parti İzmir'de halkları buluşturdu
19:03 Rojin Kabaişin ailesine dayanışma ziyareti
18:13 Uluslararası Af Örgütü, Pexşan Ezîzî için imza kampanyası başlattı
17:38 Barış ve çözüm paneli: Ortak mücadele örmeliyiz
17:33 Taciz failine verilen cezanın bozulmasına karşı açlık grevi başlattı
17:19 İstanbul'da Ekin Kültür ve Sanat açıldı
17:08 Gerok Ma'dan Abdullah Öcalan'ın evinde çocuk atölyesi
17:04 Êlih mitinginden notlar: Halk Önderliğini istiyor
16:10 Miting ardından gençler 'Barışın mimarı İmralı'da' sloganıyla yürüdü
16:01 Efrîn’de iki yurttaş kaçırıldı
16:00 'Rojin Kabaiş'in bedeninde rastlanan DNA'ların sahipleri tespit edilsin'
15:38 Gar Katliamı’nda yaşamını yitirenler anıldı
15:23 Meclis'te bütçe görüşmeleri başlıyor
15:06 'Özgürlük' mitinginde Abdullah Öcalan’ın posteri açıldı
15:05 Çiğdem Kılıçgün Uçar: İmralı kapıları açılmadıkça çözüm yaşam bulmaz
14:51 Êlih mitingine katılanlar: Devlete değil, Öcalan'a güveniyoruz
14:10 Kitap Fuarı'nda 'Kürtçe eserleri sahiplenme' çağrısı
14:04 Kadınlardan “Özgür ve demokratik bir Suriye’ kampanyası
13:36 Afganistan ve Pakistan sınırında çatışma
13:19 İsrail Hamas tünellerini yok etmeye hazırlanıyor
12:46 Qoser’deki yangında ölen çocuk sayısı 2 oldu
12:40 Tunuslu filozofdan Öcalan’ın çağrısına destek
12:38 Meral Danış Beştaş: Öcalan’ın özgürlüğü milyonların talebidir
12:05 ‘Halklar ve İnançlar Konferansı’nın sonuç bildirgesi açıklandı
11:52 Ankara rüşvet soruşturmasında 9 tutuklama
11:36 Wan Büyükşehir Belediyesi Kadın Meclisi toplandı
11:26 Gazeteci Tosun, yol kenarında darp edilmiş halde bulundu
10:58 Havalar soğuyor: 25 kentte kar ve sağanak
10:39 Kürt Dirilişi belgeseli sezon finalini yapıyor
10:30 Gazze zirvesi öncesi üç Katarlı diplomat Mısır’da kazada öldü
10:05 Rojin Kabaiş soruşturması: Savcı ‘cinsel saldırı’ dosyası açmalı
09:40 Pastör Peker: Kanuni düzenlemeler yapılmadan süreç sözde kalır
09:30 Jin dergi ‘Demokratik Entegrasyon’ manşetiyle yayında
09:20 Estukyan: Öcalan insanlığın bir arada yaşamının reçetesini sunuyor
09:05 Wan'da 2 yılda 700 esnaf kepenk indirdi
09:00 12 EKİM 2025 GÜNDEMİ
08:50 Prof. Lemkow: İlk adım Abdullah Öcalan’ın özgürlüğü olmalı
08:06 Nisêbîn’de Kültür Sanat Festivali başladı
11/10/2025
23:56 Mısır: Gazze zirvesine 20'den fazla ülke katılacak
22:19 Bismil’de halk konseri
22:14 Êlih mitinge hazır: Bu davanın sahibi halk
22:08 Tülay Hatimoğulları Berlin’de: Demokratikleşme ve özgürlük yasaları hayata geçirilmeli
22:01 ABD'nin Mississippi eyaletinde silahlı saldırı
21:57 Mazlum Ebdî: Türkiye ile görüşmelerimiz oluyor
21:55 X’te Rojin Kabaiş tepkisi: Failler hesap vermeli
20:01 Hamas, barış anlaşması imza törenine katılmayacak
18:56 'Anadilde eğitim demokratik entegrasyonu güçlendirir'
18:49 Êlih mitingine çağrı: Barışın sesini yükselteceğiz
18:11 Amed'de Mehmet Uzun anması
17:49 Irak Dışişleri Bakanı Türkiye’yi ziyaret etti
17:45 Avrupa ve Latin Amerika’da 9 Ekim protestosu: Öcalan serbest bırakılsın
17:16 Dêrazor'da İç Güvenlik Güçleri'ne saldırı girişimi
17:13 İran 13 ayda en az 49 kadını idam etti
17:04 İzmir'de bağımlılık tartışıldı
16:51 ‘Abdullah Öcalan’ın perspektifi halkların ve inançların önünü açıyor’
16:35 Tahliyesi 3 kez ertelenen Berlik cezaevinden çıktı
16:33 Êlih ‘özgürlük’ mitingine hazır: Kentte Newroz havası var
16:07 İHD: Tutsakların taleplerine kulak verin
16:04 Gar Katliamı panelinde 'çözüm' önerileri: Özgürlükler güvenceye alınmalı
15:42 'Barış bir haktır' talebiyle bildiri dağıtıldı
15:33 Êlih mitingine çağrı: Gelin sürecin sahibi olun
15:28 Rojin Kabaiş soruşturmasında yeni gelişme: Cinsel saldırı ihtimali ortaya çıktı
15:06 İngiliz filozof Critchley: Öcalan'ın çağrısı antikapitalistler için ilham verici
14:51 Halklar ve inançlar konferansı: Herkes sürece destek vermeli
14:34 ‘Hatice Onaran’ın infazı ertelensin’
14:26 Eşbaşkan Taş tahliye edildi
14:25 Oluç: Üslup ve dil değişikliğine ihtiyaç var
13:58 Gözaltına alınan gazeteciye şiddet
13:31 Kayıp yakınları Gar Katliamı'nın faillerini sordu
13:15 Mehmed Uzun mezarı başında anıldı
12:59 Êlih büyük mitinge hazır: Abdullah Öcalan’ın özgürlüğü haykırılacak
12:58 Cumartesi Anneleri Cemil Kırbayır’ın akıbetini sordu
12:38 Gençler Amed ve Bursa’da ‘özgürlük’ yürüyüşü düzenleyecek
12:29 Amed’de ‘Görsel sanatlar kadın çalıştayı’ düzenlendi
12:24 Demokratik Birlik İnisiyatifi Konferansı: Suriye Kürtlerin kırmızı çizgisidir
12:05 Pervin Buldan: Sayın Öcalan, tehdit dilinin terk edilmesi gerektiğini söyledi
11:45 Kız Çocukları Günü: Geleceklerinin karartılmasına izin vermeyeceğiz
11:29 30 yılın ardından tahliye olan Erden: Özgür yaşayacağımız günler yakın
10:39 Gençlerden özel savaş politikalarına karşı yürüyüş ve açıklama
09:41 DFG gazeteci Erdemci’yi andı: Mücadelesini yaşatacağız