HABER MERKEZİ – Dünya Anadil Günü kapsamında yapılan etkinliklerde Kürtçe üzerindeki baskılara dikkat çekilerek, Kürtçenin resmi ve eğitim dili olması çağrısı yapıldı.
Birleşmiş Milletler (BM) Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından ilan edilen 21 Şubat Uluslararası Anadili Günü kapsamında etkinlikler sürüyor. Dünya Anadil Günü kapsamında yapılan etkinliklerde Kürtçe’nin resmi dil olarak kabul edilmesi çağrısı yapılarak asimilasyon politikalarına dikkat çekildi.
AMED
Amed’in Xana Axpar (Çınar) Belediyesi 21 Şubat Dünya Anadil Günü dolayısıyla panel düzenledi. Jinwar Kadın Merkezi’nde düzenlenen panele belediye yönetiminin yanı sıra çok sayıda kadın katıldı. Panelde “21 ê Sibatê Roja Zimanê Dayîk Yê Dinya” ve “ Jin jîyan e” pankartları asıldı.
Xana Axpar Belediye Meclis üyesi Nurcan Delil’in moderatörlüğünü yaptığı panele konuşmacı olarak gazeteci-yazar Roza Metina ve şair Fatma Taşlı Tunç katıldı.
Panelde ilk olarak konuşan Roza Metina dil ve edebiyat ile ilgili yaptığı çalışmalara değindikten sonra Kürt dili üzerindeki asimilasyon politikalarına dikkat çekti. Kürtçe ile ilgili yaratılmaya çalışılan algının aksine bilim dili olabilecek yeterliliğe sahip olduğunu dile getiren Roza Metina, Kürt kültürü ve dilinin korunması gerektiğini ifade etti. Dengbêjlik kültürü ile geçmişten günümüze dil aktarımının olduğunu dile getiren Roza Metina, yaşamın her alanında Kürtçe konuşularak, dilin gelecek nesillere aktarılması gerektiğini söyledi.
Şair Fatma Taşlı Tunç da Kürt kültürü ve folkloru ile ilgili çalışmalarına değinerek, anadilin toplum için önemini vurguladı. Fatma Taşlı Tunç, yazdığı şiirleri ve ünlü Kürt şair Cegerxwîn’den şiirler okudu.
Panel soru cevap kısmı ile sona erdi.
ESNAFLARA STİCKER DAĞITILDI
Anadil günü kapsamında Yenişehir ilçesi Kooperatifler Mahallesi’nde de kurulan semt pazarında Kurmanci ve Kirmanckî yazılı fiyatlandırma etiketleri, “açık-kapalı” yazan kapı tabelaları, dil duyarlılığını anlatan yaka kokartları ve stickerlar dağıtıldı. Etkinliğe Amed Büyükşehir Belediye Eşbaşkanı Serra Bucak ve Yenişehir Belediyesi Eşbaşkanı Mehmet Ergün de katıldı. Esnaflarla sohbet eden Serra Bucak, pazardaki duruma ilişkin esnaflardan bilgi aldı. Esnaf ve yurttaşlardan yoğun ilgi gören Serra Bucak, anadilin önemine dikkat çekti.
ÊLIH
Arî Dil Araştırmaları ve Kültür Derneği (ARÎ-DER) tarafından, Êlih Barosu Tahir Elçi Konferans Salonu'nda "Kürt dili; hukuk, medya, mücadele" konulu panel düzenledi. Panele konuşmacı olarak DEM Parti Şirnex Milletvekilli Newroz Uysal Aslan, DEM Parti Dil ve Kültür Komisyonu Eş Sözcüsü Heval Dilbihar ve Gazeteci Önder Akbulut katıldı. “Heskirina ziman heskirina welat e, heskirina welat heskirina xwebûnê ye” pankartının asıldığı panel saygı duruşu ile başladı.
‘3 BİN DİL YOK OLMA İLE YÜZ YÜZE’
Panelde ilk sözü alan Newroz Uysal Aslan, dünyada 70 binin üzerinde dilin var olduğunu 3 binin yok olma ile yüz yüze kaldığını belirtti. Egemenlerin “tek dil” dayatmasının dillerin kaybolmasına neden olduğunu kaydeden Newroz Uysal Aslan, “Türkiye’de ‘kart kurt’ ile Kürtçenin tanımı yapılıyordu. Bu tanım ile birlikte dile dönük saldırılar gerçekleşti. Bir halkın varlığının temelini oluşturan dile saldırıp o halkı yok etme hedefi içine girdiler. Kürt halkı ile birlikte dünyada birçok halk dili için mücadele içinde. UNESCO bugünü ilan ederken bugünü ilan etiğinde dillerin korunması ve gelişimini hedeflemiştir” dedi.
Kürt halkının anadilinin resmi ve eğitim dili olması gerektiğini kaydeden Newroz Uysal Aslan, “Türk devleti kuruluşu tekçilik üzerine kurulmuş. Tek dil, tek millet dayatması ile diğer hakların dilin ve varlığını yok sayan bir politika yürütüyorlar. Cumhuriyetin kuruluşundan bu yana ortaya çıkan anayasalar hep tek dile üzerinde yürütülmüştür ve inkarı esas alan bir aşamada olmuştur. Kürtçenin anayasal güvence altına alması ve dil kırımını hedef alan politikalardan vazgeçilmesi gerekiyor. Dil bir halkın varlığının göstergesidir. Bu bilinç ile bu günü herkese kutluyor” diye konuştu.
‘DİLİN GELİŞİMİ İÇİN BASIN ÖNEMLİ’
Önder Akbulut da dilin gelişimi için medyanın önemine değindi. Kürt dilinin baskı ve asimilasyona maruz kaldığının altını çizen Akbulut, “Saldırılara karşın Kürt halkı sürekli bir arayış içine girmiş ve mücadelesini yürütmüştür. Hawar dergisi önemli bir yer tutuyordu. Buda egemenler tarafından 1946’da kapatıldı. Azadiya Welat’ın çıkması Kürt dil ve kültürü için önemli bir adım oldu. ‘Her ev Welat’dır sloganı ile mücadele yürüttü ve önemli bir yer tuttu. Sonrasında Kürt medyasında çok sayıda gazete, tv ve ajans ortaya çıktı. Sayı çoğaldı. Şimdi ise tekonolojinin gelişimi çok sayıda platform oluştu. Bu platformlar iyi bir şekilde kullanılmaz ise dile zararı büyük olur. Çocuklara teknolojiyi iyi anlatıp, Kürtçenin gelişimi için kullanmalıyız” ifadelerini kullandı.
‘KÜRTÇE KADIN ÖNCLÜĞÜNDE GELİŞEN BİR DİLDİR’
DEM Parti Dil ve Kültür Komisyonu Eş Sözcüsü Heval Dilbihar Kürt dili ve kültürü için yaşamını yitirenleri anarak, sözlerine başladı. “Dilin savunması ve gelişimi için Kürt halkı büyük direndi” diyen Heval Dilbihar, “Herkes kendine, ‘Bugün dil için ne yaptım’ diye sormalı. Sadece Kürtçe konuşmak değil gelişimi için ne yapmalı bunun bilincinde olmalı. İnsanlığın yaradılışından bu yana diler halkın temeli olmuştur. Kürtçe zengin bir yapıya sahip on binlerce yılı aşan bir dildir. Kürtçenin tarihi ulus devletlerin saldırıları ile dolu. Burada amaç Kültürün yok oluşu dilin yok oluşudur. Bir halkın dili ve kültürünü hedef alan devletler bir halkın varlığını yok etmek hedefinde olmuştur, ancak sürekli direnişe çarpıp geri adım atmıştır” dedi.
Panel soru cevap bölümü ile son buldu.