AMED - HDP Kadın Meclisi Sözcüsü Ayşe Acar Başaran, deprem bölgelerinde kadınların özgün alan, güvenlik kaygısı sorunları yaşadığına dikkati çekerek, "Biz mor TIR’lara umudumuzu yükleyip el ele çıkacağız bu günlerden” dedi.
Halkların Demokratik Partisi (HDP) Kadın Meclisi Sözcüsü Ayşe Acar Başaran, deprem bölgelerinde kadınların yaşadıkları sorunlara ilişkin partisinin Peyas (Kayapınar) İlçe Örgütü’nde basın toplantısı düzenledi. Başaran, 6 Şubat’ta Mereş merkezli iki depremde yaşamını yitirenlere rahmet, halklara başsağlığı, yaralı olanlara acil şifalar diledi. Depremin üzerinden 15 gün geçtiğine değinen Başaran, “Birçok arkadaşımızın da bu süreçte ailesi, yakınları, dostlarımızı maalesef bu büyük felakette kaybettik. Diyarbakır’da Kürt kadın hareketinin ilk derneği olan Yurtsever Kadınlar Derneği kurucularından ve HADEP’in ilk kadın komisyonu başkanı, insan ve kadın hakları aktivisti olan Melike Alp arkadaşımızı bu büyük felakette kaybettik. Melike ablanın kadın mücadelesine katkılarını hiçbir zaman unutmayacağız. Bileşen partilerimizden Devrimci Parti Genel Başkanı Elif Torun, kızı Eylem Şafak Aydın ve birçok yakınını kaybetti Hatay’da. Onların acıları hepimizin acılarıdır” dedi.
‘İKTİDARIN BECERİKSİZLİĞİ’
HDP olarak bütün birimlerinin ilk günden bu yana deprem alanlarında dayanışma çalışmalarını yürüttüklerini kaydeden Başaran, alandaki izlenimlerini şöyle aktardı: “Ben de Diyarbakır’da, Antep’te ve Maraş Elbistan’da bu süreci takip ettim. Can kayıplarına depremin sebep olmadığını, doğal afetlerin değil iktidarın yetersizliği, beceriksizliği ve koordinasyonsuzluğunun bu süreçte felaketi daha da büyüttüğüne hep beraber şahitlik ettik. Gittiğimiz her yerde en net gördüğümüz ve halkında yüksek sesle söylediği ‘Devlet yok, iktidar yok’ gerçekliğiydi. Büyük bir kaos yaşanırken bir trafik polisine bile rastlamadan Antep’e kadar yolculuk ettik. İnsanlar bu büyük felaketten bir taraftan kendi çabalarıyla enkazda arama kurtarma çalışmaları yaparken bir taraftan da depremin üzerinden 24 saatten fazla bir süre geçmiş olmasına rağmen henüz ekmeğe ve suya ulaşamamışlardı.
SU, ELEKTİRİK VE ISINMA SORUNLARI
Hala bazı bölgelerde su sıkıntısının olduğunu biliyoruz, gittiğimde de su, elektrik ve ısınma en büyük problemlerdendi üzerinden 15 gün geçmesine rağmen bazı bölgelerde su sıkıntısının olduğunu biliyoruz. Gittiğimiz her yerde iktidar manipülasyon yaparak gerçeği ters düz etmesine istemesine rağmen hiç bir yetkilinin olmadığını ve hiç bir çalışmanın başladığının maalesef hep beraber şahitliğini yaptık. Arama kurtarma ekipleri bölgelere intikal edebilmiş olsa, orada halkın yanında olabilseydi bu büyük felaketin faturası bu kadar acı, can kayıpları da bu kadar yüksek olmayacaktı. Ama iktidar kendini organize etme becerisine bile sahip değildi.”
KOLLUK DAYANIŞMAYI ENGELLEMEK İÇİN GİRDİ
Partisine yönelik engellemelere işaret eden Başaran, “Bulunduğumuz her yerden HDP Kadın Meclisi olarak, parti olarak kadınların özgün ihtiyaçlarını tespit etmek ve temin etmek için büyük bir çaba içerisinde olduk. Ancak depremin ilk günü halkın yanında olması gereken iktidar, günlerce ortalıkta görünmediği halde söz konusu kurduğumuz dayanışma ağları olunca koşa koşa bir kez daha alanlara geldi. Yine zoruyla, kayyımları ile yine halka saldırıları ile alanlara geldi. Tüm kolluk Pazarcık’a yığıldı. Arama kurtarma çalışmalarında görünmeyen, halka ihtiyaçlarını ulaştırmada ortalıkta olmayan, kolluk, devlet, iktidar Pazarcık’ta dayanışma merkezimize el koymak için bütün kolluğu oraya yığdı. TIR’larımıza ve dayanışma ihtiyacı için topladıklarımıza el koydu. Bugün çetin kış koşullarından geçiyoruz insanlar günlerdir hala sokaklarda, kendi imkanları ile kurdukları çadırlarda ya da barakalarda kalmak zorunda kalıyorlar. İnsanları soğuk ve hastalıkla yüz yüze bırakıyorlar” diye belirtti.
‘ÖZGÜN ALANLAR SAĞLANMIYOR’
Başaran, depremin kadınlar açısından çok daha ağır sonuçları olduğunu vurgulayarak, “Toplumsal cinsiyet eşitsizliği sebebiyle bu koşullarda dahi kadınlar ayrımcılığa uğruyor. Özgün ihtiyaçlarını gideremiyor, kadınlara bu süreçte özgün alanlar sağlanmıyor. Kadınların yaşadıkları tabii ki deprem bölgelerinde bunlarla bitmiyor. Birleşmiş Milletler nüfus fonunun Türkiye’ye dair verdiği bilgiye göre deprem bölgesinde en az 214 bin kadın hamile ve bu kadınlardan en az 23 bini bir ay içerinde doğum yapacak. Çok sayıda hastanenin yıkıldığı, kadın doğum servislerinin hizmete kapatıldığı bilgisi geliyor ve bizlerde gittiğimiz yerlerde bunu gözlemledik. Hamile, doğumu yaklaşmış, emziren kadınlar kaderlerine terk edilmiş durumda. Deprem bölgesinde çalışan ve bizim de yine yaptığımız gözlemlere göre önemli eksiklerden bir de kadın görevli sayısının az olması. Kadın görevli sayısının az olması sebebiyle kadınların ihtiyaçlarına rahatça dile getiremedikleri ve bu durumdan kaynaklıda büyük bir sorun yaşadıklarını bizlere deprem bölgesinde çalışan arkadaşlarımız ifade ediyor. Deprem bölgesinde, barınma alanlarının, temiz suya erişimin olmaması ve hijyen ürünlerine ulaşım da kadınlar açısından sıkıntılı bir durum olarak karşımızda duruyor. Kadınların en önemli ihtiyaçlarından biri de seyyar tuvalet ve yaşanan tuvalet sorunu kadınları bu süreçte yakından ilgilendiriyor” diye konuştu.
KAOS ORTAMINDALAR
Antep’teki gözlemlerini de aktaran Başaran, şöyle devam etti: “Bir kadının sözlerini buradan sizlere aktarmak istiyorum. ‘Hijyenik pedimi değiştirecek bir yer bulmakta zorlanıyorum’ en insani ihtiyaç bile şu anda deprem bölgesinde maalesef karşılanamıyor. Afet bölgeleri cinsel şiddette kadınların ve çocukların en savunmasız olduğu alanların başında gelmeye başladı. Şiddete maruz kalan kadınların gidebileceği herhangi bir mekanizma şu anda söz konusu değil. Adliyelerin, karakolların yıkıldığı neredeyse bir kaos ortamından bahsediyoruz. Biz bunu pandemi sürecinde de neredeyse çok net bir biçimde gördük ki en çok kadınlar mağdur oluyor. Tüm bu psikolojik süreçleri kadınlar en ağır şekilde yaşıyor. Devlete sesleniyoruz en kısa zamanda bu mekanizmaların oluşturulması için ama bundan daha çok kadın örgütlerine çağrıda bulunmak istiyorum. Ortak ağlar kurarak kadınlara sosyal, psikolojik, hukuki destek verme zamanı. Bunu da dayanışmamızla sağlayabileceğimize inanıyoruz.”
Engelli kadınların yaşadığı sıkıntılara da değinen Başaran, engelli kalan kadınlar için dayanışmayı büyüteceklerini dile getirdi.
‘GÜVENLİK KAYGISI YAŞIYORLAR’
Kadınların deprem bölgelerinde yaşadığı bir diğer problemin güvenlik kaygısı olduğunu sözlerine ekleyen Başaran, şunları ifade etti: “Barınma yerlerinin çoğu açık ve kalabalık yerlerde yer aldığından bu durum kadınlar ve çocuklar açısından ciddi riskler barındırıyor. Depremde bir kadın yaşadığı durumu anlatıyor bize, ‘Çadırın fermuarı her açıldığında birinin gireceğinden korkuyorum. Çadırımı korumak için geceleri uyumuyorum. Aşırı derecede tedirginiz’ sözleriyle kadın ve çocuklar açısından açığa çıkan güvenlik kaygısını ifade ediyor. Yine kadınlar ve çocuklar istismar edilme endişesi duyuyorlar. Çadır kente gitmeyi ve evinden uzaklaşmayı reddeden bir kadının cümlesini de sizlere aktarmak istiyorum. ‘Benim 8 çocuğum var, hepsi kız çocuğu. Nasıl güvenip gideyim?’ diyor. Bu toplu yaşam alanlarında aslında çadır kentler değil, toplama kamplarına benzer bir tablo var birçok deprem bölgesinde. Kadınlar için ne özel alan, ne özel ihtiyaç gideriliyor bu çadır kentlerde. Yalnız yaşayan kadınlar deprem koşullarında barınamamanın bambaşka bir boyutunu yaşıyor. Mülteci kadınlar kaldıkları çadır kentlerde geceleri sırayla nöbet tutmak zorunda kalıyorlar. Maalesef yine bu güvenli alan sağlanamadığı için çocuk yaşta zorla evlendirilme riskinin de açığa çıktığını ifade etmek lazım.”
ÇOCUKLAR İSTİSMARLA KARŞI KARŞIYA
Çocukların istismar ve saldırılarla karşı karşıya olduğunu sözlerine ekleyen Başaran, şunları dile getirdi: “Bu çocukların iyi olma halini saplama başta devletin, sonra toplum olarak bizim sorumluluğumuz olduğunu hatırlatmak isteriz. Yine çok iyi biliyoruz ki kadınlar toplumsal cinsiyet eşitsizliği sebebiyle bakım yükümlülüğünü, sorumluluğunu almak zorunda olan kesimlerin başında geliyor. Deprem alanlarında çocuk, hasta, yaşlı bakım gibi sorumluluklar daha fazla kadınların omzuna yüklenmiş durumda. Kadınlar depremin psikolojik ağır etkilerinin yanında bir de toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin açığa çıkardığı bu psikolojik tahribatı da yaşamaya devam ediyorlar. Bu açıdan bu süreçte kadınlara daha fazla psikolojik destek verilmesinin de elzem olduğunu ifade etmek lazım. En acil ihtiyaç olan hijyenik ped, iç çamaşırı gibi özgün ihtiyaçların yanı sıra nemlendirici kremler, diş macunu, diş fırçası, tarak, tırnak makası, saç tokası, ıslak mendil gibi ihtiyaçları da hep beraber dayanışma ile kadınlara ulaştırabileceğimizi biliyoruz. Maalesef yine son birkaç günde basına ve kamuoyuna yansıyan deprem bölgelerindeki çocuklarla ilgili iddiaları hepiniz takip etmişsinizdir. Ailesini yitiren bazı çocukların tarikat ve cemaat yurtlarına yerleştirildiği iddia edildi. Ve bu iddialar hakkında Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı yetkililerinden bir açıklama geldi.
TARİKATLARA TESLİM ETMEYECEĞİZ
Çocuklar için güvenli alanlar oluşturmak tarikatlar ve cemaatlerin işi değil, devletin ve yetkililerin işidir. Çocuk Komisyonumuz ile beraber bu süreci çok yakından takip ettiğimizi kamuoyuyla paylaşmak isteriz. Çocuklar; her türlü istismarın gerçekleşme olasılığı olan (daha önce bu konuda kamuoyuna yansıyan bilgileri üzerinden ifade ediyoruz) tarikatlara teslim edilemez. Buna asla izin vermeyeceğimizi, bu sürecin takipçisi olacağımızı bir kez daha ifade etmek istiyoruz. Büyük bir felaket yaşanmışken yine diyanet tarafından verilen ‘evlatlık çocuğa nikah kıyılabileceğine’ dair fetvaları da kabul etmediğimizi, küçücük çocukların bu süreç içerisinde istismara açılma olasılığına karşı mücadelemizi her anlamda yürüteceğimizi de buradan bir kez daha kamuoyuyla paylaşmak istiyoruz.”
KADINLAR İÇİN TIR VE ÇADIRLAR YOLDA
İstanbul’da şu anda hazırlığı yapılan Afet İçin Feminist Dayanışma Grubu tarafından doldurulan Mor TIR’ın yola çıkmak üzere olduğunu belirten Başaran, sözlerini şöyle sürdürdü: “Burada kadınların en özgün ihtiyaçları gözetilerek TIR hazırlanıyor ve deprem bölgesine intikal ettirilmeye çalışılıyor. Yine Hatay’da Mor Dayanışma çadır açarak kadınların ihtiyaçlarını karşılamaya çalışıyor. Buradan da kadın örgütlerine de kadınlara da bir kez daha çağrı yapmak istiyoruz; depremin yaşandığı yerlerde dayanışmayı büyütmek hepimizin ortak görevi ve sorumluluğu. Bizler HDP Kadın Meclisi olarak, depremin gerçekleştiği yerlerde kurulmuş olan genel koordinasyonların yanında kadın kriz koordinasyonlarının bir kısmını tamamladık, geri kalan kısımlarını da tamamlayacağız. Batman ve Cizre’den kadın örgütleriyle, TJA ile ortak Mor TIR’larımız yola çıktı. Yine, kadınların özgün ihtiyaçlarını karşılamak üzere mor çadırlar kuracağız bütün deprem alanlarında. Başta; Hatay, Maraş, Adıyaman, Antep, Malatya ve Diyarbakır olmak üzere depremzede kadınların yaşadıklarını yerinde tespit etmeye devam edeceğiz ve onların ne talebi varsa karşılamaya çalışacağız. Deprem bölgesindeki hiçbir kadının şüphesi olmasın; şimdiye kadar birbirimizi yalnız bırakmadık, dayanışmamızı büyüttük, birbirimizi yalnız bırakmamaya devam edeceğiz. Hiçbiri yalnız değil. Dayanışmamızla yaralarımızı sarmaya devam edeceğiz, engellemeye çalışacaklarını biliyoruz ama biz kadınlar barikatları da engelleri de aşa aşa birbirimize güç olmaya, destek olmaya devam edeceğiz.”
AKP’NİN 20 YILLIK FELEKATİ!
İktidarın “doğal afet, kader” söylemlerine tepki gösteren Başaran, devamla şunları söyledi: “Ama biz yaşadığımızın sadece bir doğal afet olmadığını çok iyi biliyoruz. İnsanları depremin öldürmediğinin bilincinde olmak acımızı çok daha fazla katlıyor. AKP-MHP iktidarının erkek egemen rant siyasetinin ürünü olan, deprem öncesinde imar afları verilen döküntü binalar on binlerce insanın yaşamına mal oldu, mal olmaya da devam ediyor. Yine günlerce deprem bölgelerine girmeyen devlet kurumlarının teşrif ettikten sonra bile bir şeyler yapmak yerine gerçek dayanışmaya saldırması bir doğal afet değil. Kurulan çadır kentlerin deprem yönetmeliğine uygun olmaması doğal afet değil. Bakanlar bize çıkmış diyor ki ‘Biz İstanbul depremine hazırlıklıydık.’ Gördük ki böyle bir hazırlık da söz konusu değilmiş. Günlerce ortalıkta görünmediler. ‘Asrın felaketi’ diye bir söylem ortaya attılar. Bu deprem sonrasında müdahale etmek yerine ‘Asrın felaketi’ söylemine uygun olarak masa başında afişler, duyurular ve reklamlar hazırladılar.
İstedikleri kadar gündem saptırmaya çalışsınlar çocukları hedef alan ‘fetvalarla’ ve mültecileri hedef gösterdikleri maşalarıyla beraber kendi çürümüşlükleri karşısında bugün hepimize umut olan uçsuz bucaksız, sınırsız bir dayanışma var. Ne kadar engel olurlarsa olsunlar. Asrın felaketi diye bir söylem attılar ortaya, ama biz bugün en büyük felaketin, 20 yılın felaketin AKP-MHP iktidarı olduğunu biliyoruz. En az imar affı verdikleri binalar kadar çürümüş zihniyetleri er geç yerle bir olmaya mahkumdur.”
‘HESAP SORACAĞIZ’
Kadınları dayanışma için daha fazla kenetlenmeye çağıran Başaran, sözlerini şöyle tamamladı: “İktidar ümitsizliği, çaresizliği dayatadursun, biz mor TIR’lara umudumuzu yükleyip el ele çıkacağız hep beraber bu günlerden. Bugün dayanışıyoruz, birbirimizin yaralarını sarmaya çalışıyoruz. Ama bu büyük felakete neden olanlardan hesap sormayacağımız anlamına gelmiyor. Öfkemizi isyana dönüştüreceğiz. Vazgeçmek yok; bu iktidarı, zihniyeti ile birlikte tarihin tozlu raflarına bile kaldırmayacağımızı, direkt ait olduğu yere, tarihin çöp sepetine atacağımızı buradan bir kez ifade ediyoruz. Biliyoruz ki hala enkaz altında binlerce canımız var. Hala sokakta barınamayan, açlıkla yüz yüze kalan binlerce yurttaşımız var. Dayanışmamızı büyütmeye, el ele vermeye, birbirimizin yaralarını sarmaya ve en nihayetinde sebep olanlardan hesap sormaya devam edeceğimizi buradan bir kez daha ifade etmek istiyorum.”