GİRESUN - Bergama'nın dağlarını ve yaylalarını yıllardır altın madenciliğiyle yok eden Koza Altın İşletmeleri, bu sefer de gözünü Karadeniz'e dikti. Koza, Karadeniz'de 4 maden projesi ile doğayı talan etmeye hazırlanıyor.

 

Türkiye ve Kurdistan'ın doğası, ekosistemi maden şirketleri tarafından hergün talan edilirken, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ise günde en az 5 maden için Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) kararı veriyor. Verilen bu kararların büyük çoğunluğu “ÇED gerekli değil” ve “ÇED olumlu” olurken yılda 1 ya da 2 kere ise “ÇED olumsuz” kararı çıkıyor.

 

Her projesi “olur” alan ve kayyım tarafından yönetilen Koza Altın İşletmeleri A.Ş., 2016 yılından itibaren Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu (TMSF) tarafından yönetiliyor. Yıllardır İzmir Bergama'da Ovacık ve Çukuralan altın madenini işleten şirket, buralar için kapasite artışları alıyor. Şirket son dönemlerde yeni maden sahalarına yöneldi. 

 

KARADENİZ'E 4 MADEN SAHASI

 

Bu kez Karadeniz bölgesine yönelen şirket, 1 ay içerisinde Gümüşhane'de 2, Giresun ve Trabzon'da da birer maden için ÇED süreci başlattı. Şirket ilk olarak 10 Aralık'ta Trabzon Araklı ilçesi Kükürtlü ve Kayacık mahallelerinde 13,85 hektarlık alanda bakır madeni açmak için ÇED süreci başlattı. Bin 939 hektar ruhsat alanı içinde yer alan bu bölgede açılacak maden açık ocak işletme usulü olarak açılacakken, zamanla yayılma tehlikesi var. İşletme ömrü 2 yıl olarak düşünülen maden ocağından yıllık 55 bin ton, toplamda ise 110 bin ton bakır çıkarılması planlanıyor.

 

FINDIK BAHÇELERİ VAR

 

Maden sahasına en yakın yapı, kuş uçumu 20 metre, ocak üretim alanına ise 75 metre mesafede bulunurken, maden sahası 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı’nda “Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi/Turizm Merkezi”, olarak; meşcere haritalarında ise “kadastro dışı ağaçlık alan, ıstıranca meşesi-gürgen, ladinkestane, tarım ve iskan alanı” olarak nitelendiriliyor. Yine Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü Parsel Sorgu Uygulamasına göre maden sahasında 94 bin metre kare orman niteliğinde 4 adet, 40 bin 235,43 metre büyüklüğünde, fındık bahçesi niteliğinde 8 adet, 1 bin 151,25 metrekare büyüklüğünde, iki adet ahşap ev, samanlık ve fındık bahçesi niteliğinde 1 adet, 37,44 metrekare büyüklüğünde, tarla niteliğinde 1 adet, ılmak üzere toplam 14 adet tanımlı parsel yer alıyor.

 

Yine maden sahasının hemen güneyinden Kara Dere ve onu besleyen kollar geçerken, sahanın yaklaşık 155 metre kuzeybatısında aktif bir heyelan alanı, 330 metre kuzeydoğusunda ise alansal haritalanabilir aktif akma alanları bulunuyor. Proje sahasında geven, meşe, palamut meşesi ve iris gibi bölge için endemik türler bulunuyor.

 

YAYLALARIN ORTASINA MADEN OCAĞI

 

Bakanlık, Koza Altın şirketine 13 Kasım'da ise Gümüşhane Kürtün ilçesi Beytarla Köyü'nde altın, gümüş, bakır, kurşun ve çinko çıkarabileceği maden ocağı için “ÇED gerekli değil” kararı verdi. ÇED dosyasına göre 20,13 hektarlık alanda 5 yıl işletilen ocaktan yaklaşık 303 bin 750 ton maden çıkarılması beklenirken, bu madenler işlenmek için yine Gümüşhane'de bulunan Mastra altın madenine nakledilecek. 

 

Ordu-Trabzon-Rize-Gümüşhane-Gümüşhane-Artvin Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı’na göre çayır-mera, Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü’ne göre ise yaylak niteliğini taşıyan maden sahasının 115 metre uzağında Taşlık Yaylası, 640 metre uzağında Lorukkayası Yaylası, 648 metre uzağında Ayıbeli Yaylası, 1 buçuk kilometre uzağında Eyüpler ve Taşlıdere yaylaları, 2,3 kilometre uzağında Hanzar Yaylası, 2,4 kilometre uzağında Topaloğlu Yaylası ve 2,9 kilometre uzağında Tozluyurt Yaylası bulunuyor.

 

SU KAYNAKLARINA YAKIN

 

Yine maden sahasına sürekli akış gösteren 180 metre uzaklıkta Su Deresi, 605 metre uzaklıkta Taşlık Deresi ve 845 metre uzaklıkta Karapınar Deresi bulunurken, Taşlık Deresi’nin süreksiz kolu yaklaşık 45 metre, Su Deresi’nin süreksiz kolu ise yaklaşık 140 metre uzaklığından geçiyor. Maden sahası Gelevera Deresi üst kesiminde bulunuyor ve bu alanın üst havzası içerisinde bulunan Gökçebel Baraj Gölü’ne 15 kilometre uzaklıkta yer alıyor. Gelevera orta havzası içerisinde bulunan Aladereçam Baraj Gölü’ne uzaklığı ise yaklaşık 11 kilometre.

 

SAHANIN BİR BÖLÜMÜ TARIM ARAZİSİ

 

Şirket, 5 Aralık'ta ise Gümüşhane Torul ilçesi Yalınkavak Köyü'nde kompleks cevher madeni açabilmek için “ÇED Gerekli Değil” kararı aldı. Yalınkavak Köyüne bağlı Kaledibi Mahallesine 650 metre, Eyüplü Mahallesine 670 metre, Keklik Mahallesine 1,8 kilometre uzaklıkta yer alan maden ocağı açık ocak işletmeciliği olarak 2 yıl olarak işletilmesi planlanıyor. Yıllık 123 bin ton maden çıkarılması planlanan ocak sahası, 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı’na göre 9,47 hektarı alan tarım ve 11,29 hektarı orman alanları içerisinde kalıyor.

 

KORUNMASI GEREKEN TÜRLER BULUNUYOR

 

Doğu Karadeniz havza sınırları içerisinde yer alan maden sahasının 660 m kuzeyinden Yalınkavak Deresi geçerken, güneyinden Yalınkavak Deresi’nin yan kolu olan Menandan Kuru Deresi ile yine proje alanının kuzeyinden Ver Kuru Deresi geçiyor. Maden sahası için yapılan araştırmada bölgede 33 familyaya ait 100 cins, 113 tür, 16 alttür ve 3 varyete tespit edilirken, iki yaşamlı türleri arasında yer alan, anura (kurbağa) takımın ait türlerin hepsi Bern Sözleşmesi EK-III (Koruma Altındaki Fauna Türleri) listesinde yer alıyor. 

 

GİRESUN ORMANLARINA MADEN AÇILIYOR

 

Şirket son olarak ise 7 Aralık’ta Giresun Alucra ilçesi Tohumluk Köyü'nde kompleks cevher madeni açabilmek için “ÇED Gerekli Değil” kararı aldı. 1 bin 37,44 hektarlık ruhsat sahasının 18,12 hektarı için alınan karara göre açık maden usulü işletilen olan ocak 2 yıl işletilecek ve yıllık 110 bin ton maden çıkarılması planlanıyor. Maden sahası Ordu-Trabzon-Rize-Giresun-Gümüşhane-Artvin Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı’na göre orman ve tarım arazisi olarak görünüyor. Alan meşcere haritalarında ise “Ağaçsız Orman Toprağı, Sarıçam ve Tarım Arazisi” olarak nitelendiriliyor. Alanda 119 bin 981,13 metrekare büyüklüğünde, orman niteliğinde 1 adet, 37 bin 385,95 metrekare büyüklüğünde, çayır niteliğinde 7 adet, 212 metrekare büyüklüğünde, ahşap, tek katlı ev ve bahçe niteliğinde 2 adet, 21 bin 122,99 metrekare büyüklüğünde, 3 adet olmak üzere toplam 13 adet parsel bulunuyor.

 

YERLEŞİM YERLERİNE YAKIN

 

Maden ocağına en yakın toplu yerleşim birimi, alanın yaklaşık 786 metre uzaklıkta bulunan Taşlıalan Yaylası olurken, en yakın yapı ise Tozluyurt Yaylası içerisinde yer alan ve alanın yaklaşık 40 metre güneyinde yer alan konuttur. Yine maden sahasına 1 kilometre uzaklıkta Mahmutalanı Obası, 1,19 kilometre uzaklıkta Kurtbeli Beyazıt Obası ve 2,14 kilometre uzaklıkta Tohumluk Köyü bulunuyor. Maden sahasının en yakın noktasına yaklaşık 60 metre mesafede Kurtbeli Deresi ve bu dereye ati kollar bulunurken, yeraltı suları da bulunuyor. Maden sahasında yapılan flora incelemesine göre ise bölgede 98 cins, 103 tür, 5 alttür ve 2 varyete tespit edildi. Bu türlerin 102’ si “az tehdit altında” ve 1’i ise “Tehlike altına girmeye aday” kategorisindeyken, ocak sahasında 5 endemik takson tespit edilmiştir.

 

MA / Tolga Güney