Suriye iç savaşı, ABD’nin “Çekiliyoruz” kararından sonra yeni bir aşamaya girdi. ABD-Türkiye yakınlaşması bölgede yeni bir hareketliliği de beraberinde getirdi. Demokratik Suriye Meclisi (MSD) yetkilileri, hem Şam hem de Rusya yönetimiyle görüşmeler gerçekleştirdi. Suriye sahasında bir yandan ABD bir yandan da Rusya ve İran’la ilişkilerini sürdüren Türkiye'yi, yeni dönemde özellikle de Fırat'ın batısında zor günler bekliyor. 

 

OPERASYON MU ELİNDEKİNİ KORUMAK MI?

 

ABD’nin bulunduğu bölgelerden çekilme açıklaması, yeni dengeler için siyasi ve diplomatik trafik yarattı. Karardan sonra, ABD ve Rusya’yla ikili bir siyaset yürüten Türkiye’nin sahaya yönelik müdahaleci açıklamalarının tonu da düştü. ABD’nin çekilme kararından önce “Fırat’ın doğusuna operasyon an meselesi” diye peş peşe açıklamalar AKP hükümeti yetkilileri, şimdi ise farklı telkinlerde bulunuyor. “Fırat’ın doğusu” diye lanse ettiği bölgenin sınırlarının aksine kendisinin kontrol ettiği ve Fırat’ın batısı olarak bilinen İdlib, Ezaz, Efrîn ve Cerablus’a gibi yerlere askeri sevkiyat yapıyor. Türkiye’nin desteklediği grupların burada bir yere saldırmaktan çok, var olanları koruma pozisyonunda olduğu kaydediliyor.

 

ŞAM MSD’NİN KAPISINI ÇALDI

 

ABD’nin Suriye’den çekilme kararı beraberinde birçok soruyu getirirken, sahadaki dengeler yavaş yavaş değişmeye başladı. Türkiye’nin ABD ile yakınlaşması ve desteklediği grupların bölgeyi tehdit etmeye başlaması üzerine, Suriye rejiminin Demokratik Suriye Meclisi (MSD) ile üst üste görüşmeler talep ettiği öğrenildi. Selefi ve radikal grupların bölgeye (özelikle Minbic) saldırmasını istemeyen rejim güçlerini telaş sarsa da, bölgenin güvenliği için Minbic Askeri Meclisi güçleriyle ortak hareket edeceği belirtiliyor. 

 

RUSYA GÖRÜŞMELERİ ARTTIRDI

 

Yine Fırat’ın batısı başta olmak üzere Fırat’ın doğusunda da MSD ve Demokratik Suriye Güçleri (QSD) ile ilişki geliştirmek isteyen Rusya da, diplomatik görüşmelerini arttırdı. İkili arasında devam eden görüşmelerin, saha dengelerini değiştirebilecek nitelikte olacağı varsayılıyor.

 

SUUDİ ARABİSTAN’IN ŞAM ÇIKIŞI

 

Türkiye’nin Fırat’ın doğusuna yönelik operasyon açıklaması, Arap dünyasında güçlü olan Suudi Arabistan, Mısır ve Birleşik Arap Emirlikler gibi güçleri tavır almaya itti. Bu güçler bölgeye olası bir operasyona karşı Şam ile ilişkilenmeye başladı. Nitekim Birleşik Arap Emirlikleri Şam’daki elçiliğini yeniden açtığını duyururken, kimi kaynaklar bu gelişmeyi Suudi Arabistan-Şam ilişkisi olarak görüyor.

 

ABD VE RUSYA ANLAŞTI MI?

 

ABD açıklamasıyla sisin çöktüğü Suriye topraklarında, ABD ve Rusya’nın yaşanan senaryo üzerinde uzlaştığı ve gün gün karar aldıkları geleceği inşa ettikleri belirtiliyor. İki gücün hem İran’ın hem de Türkiye’nin sahadaki gücünü azaltarak, önümüzdeki günlerde rejim üzerinden “Suriye’den çıkın” denileceği belirtiliyor. Şimdiden bunun yolları zorlanırken, bu durumda Türkiye’nin durumunun kritik olduğu ifade ediliyor. Rusya-ABD uzlaşmasının bir diğer boyutunun ise, Kuzey ve Doğu Suriye güçlerini Suriye Kürt Ulusal Konseyi (ENKS) ve rejimle uzlaştırma olduğu belirtiliyor.

 

ABD DEVRİYE ATIYOR

 

ABD'nin çekilme kararından en fazla etkilenen Türkiye, son günlerde Minbic’i gündeme getirdi. Hatta “Minbic’e operasyon başladı” haberleri servis edildi. Suriye rejimine bağlı güçler ise, Minbic Askeri Meclisi ve rejimle sınır olarak bilinen Bab’ın Arima bölgesine güç aktardı. Rejime güçleri ile Minbic Askeri Meclisi’ne bağlı olan güçlerin sınırın güvenliği için ortak hareket etmesi bekleniyor. “Suriye’den çekiliyoruz” açıklaması yapan ABD askerleri ise, beklenmedik şekilde Minbic Askeri Meclisi ve Türkiye’nin desteklediği Fırat Kalkanı grupları arasında sınır olarak bilinen Sacur Suyu hattında devriye attı. Sadece bununla sınırlı kalmayan ABD, geçtiğimiz gün ilk kez gece boyunca kent içinde de devriye atarak bir ilke imza attı. 

 

YENİ DENGEDE İSRAİL VE İRAN

 

ABD Başkanı Donald Trump'ın da Irak'ta dediği gibi, Suriye sahasının Irak'tan kontrol edileceği açıklansa da, yeni politik dengelerin kurulduğu ve İsrail, Suudi Arabistan, Mısır, Fransa, Almanya, İngiltere üzerinden çıkarlarını gözeteceği belirtiliyor. İran, yeni dengelere karşı konum belirlemeye çalışsa da İsrail’in Şam ve Irak sınırına yakın yerlerde İran’a ait yerleri vurarak, dize getirmeye çalıştığı aktarılıyor. Türkiye'nin kavga görüntüsü verdiği İsrail ile sahaya ilişkin yakınlaşma arayışında olduğu da konuşulan politik hamleler arasında.

 

MA / Nazım Daştan