Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’na katılan AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan Türkiye’ye döner dönmez Milli Güvenlik Kurulu (MGK) ile Bakanlar Kurulu’nu toplayarak Kürtlere yönelik alınacak önlemleri görüşmeye başladı. Erdoğan’ın ABD ziyareti 35 dakikalığına da olsa ABD Başkanı Trump ile görüşmesi, Ankara’dan yakından takip edildi. Çünkü Erdoğan’ın çantasında korumaları hakkında başlatılan soruşturma, korumalara silah satışının yasaklanması ve korumaların ABD’ye girişinin yasaklanması, Federe Kürdistan Bölgesi referandumu, Rojava meselesi, Zarrab dosyası ve bu dosya kapsamında eski Bakan Zafer Çağlayan’a yönelik tutuklama kararı, ABD ile Türkiye arasında gerilen ilişkilerin onarılması gibi çok sayıda kritik ve önemli başlık bulunuyordu. Ancak bunca gerginliğe rağmen, Erdoğan’ın BM Genel Kurulunda boş salona konuşmuş olmasını ve Trump ile görüşebilmiş olmasını önemli bir gelişme olarak nitelendiren iktidar basını, Trump’un, “Hiç olmadığımız kadar yakınız” sözleri ile “Referandum mutabakatı” manşetleri ile verdi. 

 

ERDOĞAN NE ELDE ETTİ?

 

Peki gerçekten Erdoğan ilişkilerin son derece gergin olduğu bir dönemde ABD’de yaptığı girişimlerden istediğini aldı mı? Türkiye’den ve de hükümet cephesinden bakıldığından AKP yönetiminin uluslar arası diplomaside yalnızlaştığı bir dönemde Erdoğan’ın Trump ile fotoğraf çektirmiş olması, BM Genel Kuruluna hitap etmiş olması bile “önemli bir başarı” olarak görülüyor. Hata başka kesimlerde Erdoğan ve Trump’un referanduma ilişkin benzer açıklama yapmış olmasını “Kürt karşıtı politika”nın son dönemlerdeki en önemli başarısı olarak değerlendiriyor. 

 

ABD TÜRKİYE İLİŞKİLERİ DAHA DA KÖTÜLEŞTİ

 

Hükümete yakın kaynakların aksine batıdan ya da ABD’den mesele daha farklı görünüyor. Öncelikle Erdoğan’ın ve AKP’nin ABD kamuoyundaki algısı gittikçe kötüleşiyor ve son ziyarette bunu değiştiremedi. Aksine ABD’nin saygın gazeteleri Erdoğan’ın ABD’de istenmediğini, “kendisine ders verilmesi” gerektiği yönündeki manşetler ile karşılaştı. Alman DW’ye konuşan Washington merkezli düşünce kuruluşu Atlantik Konseyi'nin Türkiye ve Ortadoğu uzmanı Aaron Stein, ABD ile Türkiye arasındaki “İlişkilerin son ziyaretten bu yana herhalde daha da kötüleştiğini” düşünüyor. Stein’e göre ABD Kongresinin Rusya ile ilgili onayladığı yatırımlar, Rusya ile S-400 füze almak isteyen Türkiye’yi de hedef alıyor. Ayrıca Stein, ABD’nin “Türkiye'nin gerçekten iyi bir müttefik olmadığı yönünde bir belirti ve Erdoğan'ın otoriter ve sağı solu belli olmayan biri olduğunu” düşüncesinde olduğunu söyledi. Ayrıca Stein, Trump’un özür dilediğine ilişkin Erdoğan tarafından verilen bilginin doğru olmadığını ve bu tür bilgilerin paylaşılmanın ABD’den hoş karşılanmadığını dile getiriyor. 

 

ABD’NİN TUTUMU BELİYDİ

 

ABD’deki gelişmeleri yakından takip eden gazeteci Mutlu Çiviroğlu da, ziyaretin Türkiye açısından bir getirisinin olmadığını düşünüyor. Çiviroğlu’na göre, Türkiye’nin ABD kamuoyu nezdinde kötüleşen imajının daha da kötüleştiğine işaret ederek ve bunun kısa sürede değişmesinin de mümkün görünmediğini söylüyor. Türkiye’nin elde ettiği tek somut “başarının” Güney Referandumuna ilişkin ABD ile Türkiye’nin ortak tutum sergilemesi olduğunu belirterek, “Ama bu konuda da zaten bir sürpriz yok. Çünkü Erdoğan gelmeden önce de ABD bu konudaki tutumunu ortaya koymuştu” dedi. 

 

TRUMP’IN SÖZLERİNİ DESTEKLEYECEK GELİŞMELER YOK

 

Türkiye’de manşetlere çekilen ve Trump tarafından dile getirilen, “İlişkilerimiz hiç olmadığı kadar yakın” sözlerini de değerlendiren Çiviroğlu’na göre, bu sözü destekleyecek pratik herhangi bir gelişme olmadığını dile getirerek, “Bunu doğrulayacak doneler ve gelişmeler yok ortada. Aksine Erdoğan’ın korumalarının yeniden şiddet olaylarına karışmaması konusunda uyarısı vardı. Zaten bu kaygılarda haklı çıktı. Bu ziyaretin var olan olumsuzluklara hiç bir katkı sunmayacağı konuşuluyor. Erdoğan gelmeden önceki hava devam ediyor. Trump’ın otoriter ve ben merkezci liderlere ilgisi var. Trump’un bu sözleri Amerika devletinin görüşünü yansıtmıyor. Devlet Pentegon, Anayasa Mahkemesi, Kongreden oluşuyor” ifadelerini kullandı. Çiviroğlu’na göre, Erdoğan’ın Rojava konusunda istediğini de alamadığını belirterek, şunları ifade etti:

 

ERDOĞAN’IN ZİYARETTEN BİR KAZANCI YOK

 

“Rojava meselesinde değişiklik yok, yakın zamanda da bu konuda bir değişiklik beklenmiyor. Dêra Zor’da rejimin ele geçirmek istediği petrol kaynaklarını YPG ele geçirdi. Erdoğan ABD’nin Rojava konusundaki fikrini değiştiremez. Zarrab dosyasını etkileyecek Türkiye’nin lehine değiştirecek gelişme yok. Burada yargıyı siyaset etkilemiyor. Zarrab dosyası yerinde sayıyor. İran meselesi önemli yer tutuyor. Zarrab dosyası da bununla ilgilidir. Görünen o ki herhangi bir değişiklik olmayacak. Erdoğan’ın herhangi bir kazancı yok bu ziyaretten.” 

 

MA / Kenan Kırkaya